In 1898, drie jaar voordat hij premier van Nederland werd, hield Abraham Kuyper een reeks lezingen aan het Princeton Seminary voor Amerikaanse leiders.
Ik vermoed dat als hij de Amerikaanse leiders van vandaag zou kunnen toespreken, hij zoiets als het volgende zou schrijven:
Aan de politieke leiders van de Verenigde Staten van Amerika,
Genade en vrede zij u. Ik schrijf als iemand die worstelde met de uitdaging om een samenleving te besturen die gekenmerkt wordt door diepe religieuze en culturele verdeeldheid. In uw tijd wordt Amerika verscheurd door cultuuroorlogen, politieke polarisatie en wantrouwen onder de burgers. Sta mij toe u te adviseren op basis van principes die ik tijdloos en essentieel vind voor een rechtvaardige regering.
De taak van de staat: rechtvaardigheid, geen overheersing
De staat bestaat niet om één wereldbeeld aan al haar burgers op te leggen, maar om gelijke rechtvaardigheid voor iedereen te waarborgen. Wanneer de overheid het instrument wordt van één factie – of die nu religieus, seculier, conservatief of progressief is – verraadt ze haar roeping. Ware autoriteit is niet overheersing, maar rentmeesterschap, uitgeoefend ten behoeve van het volk onder God.
Ik heb ooit verklaard: “De staat mag nooit een instrument worden om één geloofsbelijdenis aan allen op te leggen.” Die waarschuwing blijft staan. Het opleggen van uniformiteit in geloof corrumpeert zowel de staat als het geloof zelf. Uw taak als leider is niet om het geweten te dicteren, maar om vrijheid, orde en vrede te bewaken.
Sferensoevereiniteit: Respecteer de grenzen van het leven
De menselijke samenleving bestaat uit vele verschillende sferen: gezin, kerk, school, bedrijfsleven, wetenschap, gezondheidszorg, kunst en burgermaatschappij. Elk heeft zijn eigen integriteit en gezag onder God. De roeping van de staat is niet om ze te absorberen of te beheersen. Dit zijn geen bergen die ‘met geweld genomen’ kunnen worden. De overheid moet hun vrijheid beschermen en rechtvaardige grenzen handhaven.
Wanneer de overheid de kansel binnendringt of het gezinsleven dicteert, gaat ze te ver. Wanneer religieuze groeperingen of ideologische bewegingen de staat aangrijpen om hun eigen opvattingen op te leggen, schenden ook zij het evenwicht tussen de sferen. Een vrije samenleving bloeit alleen wanneer elke sferen zijn roeping kan waarmaken en wanneer de staat optreedt als bewaker van rechtvaardigheid binnen die sferen.
Pluralisme, geen uniformiteit
Amerika is tegenwoordig een enorme mozaïek: christen en joods, moslim en hindoe, gelovig en scepticus, conservatief en progressief, homo en hetero, autochtoon en immigrant. Sommigen zien deze diversiteit als een bedreiging. Ik dring er bij u op aan om het in plaats daarvan rechtvaardig te besturen.
In mijn eigen Nederland leefden protestanten, katholieken, socialisten en liberalen samen door middel van wat verzuiling werd genoemd: elke gemeenschap vormde haar eigen scholen, verenigingen en kranten, terwijl de staat gelijke rechtvaardigheid garandeerde. Hoewel onvolmaakt, zorgde zij voor vrede te midden van verschillen.
Zo ook in Amerika: de overheid moet de rechten van alle gemeenschappen beschermen om volgens hun geweten te leven, zolang ze de gelijke rechten van anderen en de wet respecteren. De baptistenschool, het katholieke ziekenhuis, de joodse liefdadigheidsinstelling, het moslimcentrum, de seculiere universiteit – alles moet vrij kunnen bloeien. Vrijheid is geen privilege voor de meerderheid; het is bescherming voor iedereen.
Algemene genade en gedeelde banden
Toch is vrijheid alleen niet genoeg. Een samenleving kan niet voortbestaan als ze uiteenvalt in geïsoleerde enclaves. Je moet een burgerband cultiveren die sterk genoeg is om verschillen bijeen te houden.
Hierin is de leer van de ‘algemene genade’ leerzaam. God beteugelt het kwaad en schenkt gaven van waarheid en schoonheid aan alle volkeren. De ongelovige kan bruggen bouwen, de moslim kan de zieken genezen, de seculiere wetenschapper kan de mysteries van de schepping ontsluiten. Elk draagt sporen van Gods genade.
Kweek daarom solidariteit aan door middel van burgerschapsonderwijs, publieke dienstverlening en beleid dat vertrouwen schept. Spreek tot de hele bevolking, niet alleen tot je achterban. Leiders moeten geen verdeeldheid zaaien, maar streven naar het algemeen belang.
Rechtvaardigheid voor de zwakken
Rechtvaardigheid wordt niet gemeten aan hoe de sterken floreren, maar aan hoe de zwakken worden behandeld. In jullie tijd omvat dit de armen, raciale minderheden, vluchtelingen, migranten, ongeborenen, gehandicapten, ouderen en mensen die gemarginaliseerd zijn vanwege hun geloof of geaardheid.
Je hoeft niet elke wereldvisie als even waar te beschouwen. Maar je moet wel de gelijke waardigheid van alle mensen voor de wet verdedigen. Waar de sterken de zwakken uitbuiten, moet de overheid ingrijpen; waar de rijken de armen vertrappen, moet de overheid de rechtvaardigheid verdedigen.
Nederigheid in leiderschap
Tot slot dring ik er bij jullie op aan om nederig te regeren. De arrogantie van onfeilbaarheid voedt jullie cultuuroorlogen. Staatsmanschap vereist luisteren, leren en je grenzen erkennen. Autoriteit is niet van rechtswege aan jou toevertrouwd; het is je door God toevertrouwd in het belang van het volk.
Weersta de verleiding om macht te gebruiken als wapen in ideologische gevechten. Regeer als dienaren van de gerechtigheid, in het besef dat ook jij verantwoording zult afleggen aan de Rechter van allen.
Conclusie
Amerika staat op een kruispunt. U kunt doorgaan op het pad van de cultuuroorlog, waar politiek een strijd wordt om tegenstanders te verpletteren. Die weg leidt alleen maar tot diepere verdeeldheid en verval. Of u kunt het pad van rechtvaardig: vrijheid voor iedereen, bescherming voor de zwakken, solidariteit over verschillen heen, nederigheid in leiderschap. Dit pad zal conflicten niet elimineren, maar het zal de vrede bewaren, God eren en de republiek die aan u is toevertrouwd, beschermen. Moge de Heer u wijsheid en moed schenken in de zware last van uw roeping.
Hoogachtend,
Abraham Kuyper
P.S. Volgende week zondag, 5 oktober, onderzoeken we in het achtste deel van de negendelige serie Geloof in Mokum Kuypers diepgaande invloed op de Nederlandse samenleving in de twintigste eeuw in het algemeen en Amsterdam in het bijzonder. Zoals deze brief al aangeeft, is Kuypers werk nog steeds zeer relevant.
In de Keizersgrachtkerk, die Kuyper liet bouwen, begint de bijeenkomst om 15.30 uur, met Jurjen ten Brinke en dr. Johan Snel, auteur van ‘De zeven levens van Abraham Kuyper’ en ‘Abraham Kuyper, een leven in de journalistiek’. Om 13.30 uur leidt dr. Snel een wandeling langs Amsterdamse locaties die met Kuyper te maken hebben. De wandeling start bij de ingang van de Nieuwe Kerk op de Dam en eindigt rond 15.00 uur bij de Keizersgrachtkerk. Iedereen is welkom (uitsluitend in het Nederlands).
Tot volgende week,
