In de vierentwintig jaar dat ik het Weekly Word schrijf, is de editie van deze week voor mij de droevigste.
De gebeurtenissen van de afgelopen dagen en weken dwingen ons om een nieuwe werkelijkheid onder ogen te zien. Het Amerika waarmee alle naoorlogse generaties zijn opgegroeid – gesymboliseerd door het Vrijheidsbeeld dat ‘s werelds ‘vermoeide, arme, dakloze, ineengedoken massa’s die verlangen om vrij te ademen’ verwelkomt – eindigde toen de laatste regering het Witte Huis verliet.
Het Amerika dat sinds de Tweede Wereldoorlog voorzag in het leiderschap van de vrije wereld, dat de vier vrijheden (van godsdienst en meningsuiting, van angst en gebrek) verdedigde, dat (meestal) democratie promootte, dat instellingen opzette om schurkenstaten ter verantwoording te roepen en om wereldwijde financiële stabiliteit te garanderen, dat de militaire alliantie leidde om kleinere naties te beschermen tegen roofzuchtige autocratieën, dat Amerika heeft nu de kant van diezelfde autocratieën gekozen.
Het Amerika dat onlangs met Rusland, Wit-Rusland, Noord-Korea en vijftien andere autocratische landen in de Verenigde Naties stemde, heeft zijn historische identiteit de rug toegekeerd.
Hoe heeft dit verraad van westerse loyaliteiten en waarden kunnen plaatsvinden?
Vriend en vijand zijn verbijsterd over de onverholen bewondering van de nieuwe bewoner van het Oval Office voor de Russische dictator. Geruchten over zijn rekrutering door de KGB in 1987 zouden veel verklaren, als die waar zouden zijn.
De Amerikaans-Poolse historica en schrijfster Anne Applebaum gaf vorig jaar in haar jongste boek Autocrats, Inc. echter een geloofwaardige verklaring voor de koers van de nieuwe regering. Niemand zou verrast moeten zijn, schreef ze. Dit was zowel voorspelbaar als voorspeld.
‘Recht van de sterkste’
Haar boek, met als ondertitel De dictators die de wereld willen regeren, betoogt dat moderne alleenheersers ondanks hun verschillende historische wortels, doelen en ideologieën, met elkaar verbonden zijn door een meedogenloze, vastberaden wil om hun persoonlijke rijkdom en macht te behouden.
In plaats van ideeën, schrijft ze, “delen de sterke mannen die Rusland, China, Iran, Noord-Korea, Venezuela, Nicaragua, Angola, Myanmar, Cuba, Zimbabwe, Mali, Wit-Rusland, Soedan, Azerbeidzjan en misschien nog wel drie dozijn andere landen leiden, de vastberadenheid om hun burgers elke werkelijke invloed of publieke stem te ontnemen, om elke vorm van transparantie of verantwoordingsplicht tegen te gaan en om iedereen te onderdrukken, thuis of in het buitenland, die hen uitdaagt… ‘Autocracy, Inc.’ werkt ook mee om haar leden aan de macht te houden.”
Amerikaanse bondgenoten, vooral in Europa, zo waarschuwde ze vorig jaar, moeten deze nieuwe realiteit onder ogen zien en drastische veranderingen doorvoeren.
Haar analyse sluit aan bij de ideeën die de Russische influencer Alexander Dugin al jaren verkondigt: dat de unipolaire wereld van de Pax Americana plaats moet maken voor een multipolaire wereld waarin de imperiale grootmachten Groot-Amerika, Groot-Rusland, Groot-China en Groot-India de wereld in verschillende hegemoniale gebieden verdelen. Poetin heeft altijd willen terugkeren naar de formule van het Concert van Europa uit het post-Napoleontische tijdperk, waarin de grote mogendheden beslisten over het lot van de kleine naties. ‘Het recht van de sterkste’. Poetin heeft zijn theorie van Russkiy Mir, het herstel van het Russische rijk dat ruwweg overeenkomt met de voormalige Sovjet-Unie, meedogenloos doorgedrukt. Oekraïne is daarvoor een hinderlijk obstakel.
Het doel van de Amerikaanse president om ‘Amerika weer groot te maken’ omvat openlijk imperialistische ambities voor uitbreiding naar Canada, Groenland, Panama en zelfs Gaza. Dus waarom zou Rusland Oekraïne niet opeisen en China Taiwan? Washington zendt zeer duidelijke en gevaarlijke signalen uit.
Bezwaard hart
Mijn hart is bezwaard terwijl ik dit schrijf, om nog weer een andere reden. (Ik zou willen dat ik het mis had!)
De verkiezing van deze regering werd mogelijk gemaakt door miljoenen goedbedoelende maar, naar mijn mening, misleide evangelische kiezers. Zij geloofden in verkiezingsbeloften over het herstel van christelijke waarden in de samenleving en het herstellen van conservatieve normen met betrekking tot huwelijk, abortus en genderkwesties. Persoonlijk deel ik sommige van die zorgen. Maar het lijden, de chaos en de turbulentie die deze regering in een paar korte weken van roekeloze vernietiging voor miljoenen over de hele wereld heeft veroorzaakt, weerspiegelt nauwelijks de profetische vermaning om de deugden van gerechtigheid, barmhartigheid en nederigheid hoog te houden (Micha 6:8).
Nog een ander aspect van deze tragedie is dat veel van mijn geloofsgenoten zijn meegesleurd in een beweging die het onderwijs van Loren Cunningham, de oprichter van YWAM die ik 57 jaar heb gekend, verwringt. De zogenaamde Seven Mountains Beweging verdraait Lorens onderricht over levenssferen in een strategie van macht grijpen, controle-terugnemen, zoals ik elders heb geschreven. Luisteren naar mijn Schuman Talk met Matthew Taylor (van gisteravond) over deze beweging van christelijk nationalisme, waarvan hij vreest dat het de Amerikaanse democratie uitholt.
Een woord van hoop
Wat echter de toekomst ook moge brengen, in Amerika, Europa, Oekraïne of elders, God is nog steeds soeverein. Dit kan het einde van een tijdperk zijn, zoals het was voor Augustinus toen Rome viel, of voor de oorlogsgeneratie die de terreur van het Duitse nationalisme moest verdragen. Maar dit is nog niet het einde.
We kunnen kracht putten uit de reactie van Sadrak, Mesak en Abednego op de dreigementen van een kwade Nebukadnezar (in de trant van de Oval Office-opstelling van vorige week). “Als we in de vurige oven worden geworpen”, antwoordden ze, ”dan is de God die wij dienen in staat om ons daaruit te verlossen. Maar zelfs als Hij dat niet doet, willen we dat u weet, majesteit, dat we uw goden niet zullen dienen en het gouden beeld dat u hebt opgericht niet zullen aanbidden.” We kennen allemaal het vervolg, zoals afgebeeld op de eeuwenoude gevelsteen in Amsterdam die je hierboven ziet.
Moge het Oekraïense volk, dat zich verbijsterd en verraden voelt door zijn sterkste voormalige bondgenoot, de aanwezigheid en bescherming van God ervaren in deze vastentijd, wanneer we het lijden van de verraden Christus overdenken… voordat God rampspoed in overwinning veranderde, dood in opstanding.
P.S. Vorige zondag was de eerste Geloof in Mokum evenement, over geloof in de 13e eeuw, in de Oude Kerk in Amsterdam gehouden. Zaterdag a.s. is het tweede evenement in de reeks van negen die in het teken staan van het 14e-eeuwse Mirakel van Amsterdam dat de stad tot een pelgrimsstad maakte. Kom naar het Begijnhof om meer te weten te komen over dit wonder en hoe het Amsterdam echt op de kaart heeft gezet in Europa. Met Jurjen ten Brinke en Pater Gerard Wijers. 15.30 uur in de English Reformed Church, gevolgd door een korte wandeling door de buurt naar locaties die verband houden met het Mirakel.
Tot volgende week,
