Wat een intrigerende stad is Stockholm om te verkennen!
Deze week begon ik een van de best behouden middeleeuwse wijken van Europa te ontdekken, de Gamla Stan of Oude Stad, met zijn geplaveide voetgangersstraatjes, pittoreske steegjes die vreemd genoeg doen denken aan het Maltese Valletta, en zijn beroemde koninklijk paleis, een van de grootste kastelen ter wereld. Gamla Stan is een van de veertien eilanden waarover de stad is verdeeld, verbonden door 57 bruggen. Ook zijn er veerboten die door de haven varen in water dat zo schoon is dat je het kunt drinken.
Stockholm is namelijk een van de minst vervuilde steden van Europa, wat de stad meer dan tien jaar geleden de titel Europese Groene Hoofdstad opleverde en die reputatie nog steeds waarmaakt. Het is de thuisbasis van talrijke historische kerken die de geschiedenis van de Reformatie en de daaropvolgende geestelijke bewegingen volgen. Het is ook de thuisbasis van een aantrekkelijk scala aan musea gewijd aan alles van ABBA, de wereldberoemde popgroep, tot de erfenis van de Vikingen en het geborgen 17e-eeuwse oorlogsschip Vasa dat 333 jaar onder water werd bewaard. Het heeft het eerste openluchtmuseum ter wereld dat een authentiek beeld geeft van de oude Zweedse boerenmaatschappij. In het hart van de oude stad bevindt zich het Nobelprijsmuseum, genoemd naar de Zweedse uitvinder en industrieel Alfred Nobel (1833-1896) die zijn fortuin naliet om een prijs in het leven te roepen voor degenen die “het grootste voordeel voor de mensheid” hadden behaald op het gebied van literatuur, natuurwetenschappen en vrede.
In Stockholm is ook het Living History Forum gevestigd dat democratie, tolerantie en mensenrechten bevordert en de aandacht vestigt op misdaden tegen de menselijkheid door zowel het nazi- als het communistische regime. De Verklaring van Stockholm is het oprichtingsdocument van de International Holocaust Remembrance Alliance, het resultaat van een internationaal forum dat in 2000 in Stockholm plaatsvond en waaraan 46 regeringen deelnamen.
Stockholm is ook de hoofdstad van het land dat momenteel de Europese Raad voorzit, en is daarom de locatie van het jaarlijkse State of Europe Forum, waar christenen van uiteenlopende denominaties en disciplines bijeenkomen om de huidige situatie in Europa te evalueren in het licht van Robert Schumans visie voor “een gemeenschap van volkeren die diep geworteld is in fundamentele christelijke waarden”.
Bedreigingen voor vrede en vrijheid
Het forum wordt dit jaar gehouden, op vrijdag 5 en zaterdag 6 mei, het weekend voorafgaand aan de Dag van Europa (9 mei), toen de Franse minister van Buitenlandse Zaken, Robert Schuman, in 1950 een toespraak van drie minuten hield waarin hij het proces van Europese integratie katalyseerde en de grondslag legde voor de Europese Unie. Het forum van Stockholm komt op een historisch moment waarop Zweden zijn langdurige neutraliteit, die teruggaat tot 1812, achter zich laat na het rampzalige verlies van grondgebied aan Rusland tijdens de Napoleontische oorlogen in 1812.
De Russische annexatie van de Krim in 2014 en de interventie in Oost-Oekraïne bevestigden dat Rusland zich niet langer hield aan eerder overeengekomen landsgrenzen. In Zweden en Finland groeide de vrees dat Russische militaire activiteiten in de Oostzee zouden kunnen leiden tot een interventie in de Baltische staten. Door de inval van Rusland in Oekraïne is de publieke steun voor het Zweedse NAVO-lidmaatschap gestegen tot bijna 60%, met minder dan 20% tegenstanders.
Nu wij dit jaar bijeenkomen om de externe en interne bedreigingen voor vrede en vrijheid in het huidige Europa te evalueren, blijken de kwalificaties van Stockholm als gastheer van het forum zeer geschikt. Tijdens plenaire vergaderingen en seminars zullen onderwerpen aan de orde komen als zorg voor de schepping, democratie, godsdienstvrijheid, de onschendbaarheid van het leven en mensenrechten.
Iets meer dan tien jaar geleden kreeg de Europese Unie de Nobelprijs voor de Vrede voor haar bijdrage “aan de bevordering van vrede en verzoening, democratie en mensenrechten in Europa”. Vorige week interviewde ik in de Schuman Talk van deze maand professor Henrik Syse, voormalig vice-voorzitter van het Noorse Nobelcomité, over zijn betrokkenheid bij de keuze van de winnaars van de vredesprijs. Dr. Syse kan door zijn spreekverplichtingen in de VS niet bij ons in Stockholm zijn, maar hij zal via video ingaan op de ethiek van de keuze tussen het nastreven van vrede of de overwinning in Oekraïne.
Bucket list
Ineta Lansdowne houdt zich als gids van het Bezettingsmuseum in Riga, Letland, bezig met misdaden tegen de menselijkheid door communistische regimes. Onlangs leidde zij bezoekende presidenten van Roemenië en Polen en de Amerikaanse ambassadeur door het museum en zal zij een seminar geven over hoe moeizaam verworven vrijheden verloren kunnen gaan door gebrek aan waakzaamheid.
Professor Evert Van de Poll is zich bewust van de Verklaring van Stockholm en heeft een seminar over de herinnering aan de holocaust voorgesteld, dat hij samen met het Zweedse parlementslid Mikael Oscarsson, voorzitter van de vereniging “De herinnering aan de holocaust”, hoopt te leiden.
De bijlagen hier vertellen meer over het programma: de open vrijdagavondherdenking, in de historische Santa Clarakerk, die herinnert aan de betekenis van Europadag, 9 mei; en ook het zaterdagprogramma voor geregistreerde deelnemers (in de Betlehemskyrkan), van plenaire vergaderingen en seminars.
Stockholm verdient het echt om op ieders bucketlist te staan.
Waarom niet volgende maand?
Tot volgende week,
