Twee weken geleden beschreef ik in dit wekelijkse woord een brede bijeenkomst van Nederlandse kerkleiders die ik bijwoonde, verenigd onder het credo: ‘Jezus Christus is Heer’. Ik vermoed echter dat als we hadden gevraagd ‘Heer van wat?’, onze eenheid misschien op de proef zou zijn gesteld.
Sommigen zouden ongetwijfeld hebben geantwoord: ‘Heer van mijn leven’, of ‘Heer van de kerk’, misschien ‘Heer van het universum’. Maar in hoeverre geloven we dat hij de Heer van de geschiedenis is? Of van de toekomst? We kunnen lichtvaardig belijden dat hij de Heer van allen is, maar geloven we dat echt? Dat hij de Heer is van alle openbare levenssferen?
En zo ja, hoe komt die heerschappij dan tot stand? Kunnen we Gods hand van gemeenschappelijke genade aan het werk zien in het openbare leven, buiten kerkelijke kring?
Hoeveel zorgen maken we ons over de toekomstige richting van ons continent, en welke rol christenen kunnen spelen bij het vormgeven van die toekomst? We beleven een sleutelfase in de Europese geschiedenis waarin veel in beweging is. Hoeveel weten we over de werking van overheidsstructuren op Europees niveau? Zien we nog dat God de regering bedoelt als een instrument van gerechtigheid voor allen dat via de EU-instellingen zou moeten worden uitgewerkt?
Dit is een drukke week met topbijeenkomsten over de toekomst van Europa in België, Spanje en Duitsland. De invasie van Poetin in Oekraïne heeft het Europese landschap al radicaal hervormd, maar niet op de manier die hij voor ogen had. In plaats van te praten over wie de volgende zal zijn die de EU zal verlaten, staan nieuwe landen zoals Oekraïne en Moldavië nu in de rij om lid te worden. In een ommekeer van decennia oud beleid werden Finland en Zweden deze week verwelkomd in de NAVO.
Mijn onderzoek van vorig jaar onthulde een hoge mate van onwetendheid en onverschilligheid onder evangelicalen als het gaat om Europese kwesties. Eerlijk gezegd weten we niet echt waar we moeten beginnen. Er zijn maar weinig trainingen die vanuit een christelijk perspectief inzicht bieden in vraagstukken waar politici vandaag de dag mee te maken hebben. Theologische opleidingen richten zich overwegend op kerkelijke zaken, persoonlijk discipelschap en zending – maar niet op het openbare leven. Minder gelovigen zouden vatbaar zijn voor complottheorieën over Europa en oppervlakkige bijbeluitleg als ze meer historische en theologische kennis hadden.
Dus, terug naar onze vraag: geloven we echt dat Jezus de Heer van alles is? Waarom hebben we dan geen theologiecursussen die een breder scala aan menselijke activiteiten bestrijken?
Momenten van genade
Wat kunnen we hieraan doen?
Ten eerste wordt dit jaar de Summer School in European Studies gehouden in Brussel (22-26 augustus), zodat we uit de eerste hand de instellingen die ons dagelijks leven vormgeven kunnen leren kennen – het Europees Parlement, de Europese Commissie en de Raad van Europa. Naast lezingen van Evert van de Poll en mijzelf, zullen we het Parlamentarium en het Huis van de Europese Geschiedenis bezoeken (op loopafstand van het YWAM-centrum waar bijeenkomsten, maaltijden en onderdak zullen zijn), en proberen we Gods hand in menselijke aangelegenheden te onderscheiden, in verleden en heden.
Evert en ik zullen het hebben over het moment van genade na WW2 toen naties samenkwamen in vergeving en verzoening om het proces van Europese integratie te beginnen. We zullen ook spreken over een tweede moment van genade toen de Berlijnse Muur viel, het communisme instortte en oost en west herenigd begonnen te worden. De huidige strijd om Oekraïne is nog een volgende stap in dit proces. Op een dag kunnen we terugkijken en een derde moment van genade herkennen.
Brussel biedt ook de kans om enkele belangrijke historische christelijke figuren te leren kennen, zoals Erasmus (we bezoeken het Erasmushuis in Anderlecht); William Tyndale (wiens bijbelvertaling de moderne Engelse taal zo heeft gevormd en die de marteldood stierf in Vilvoorde aan de noordelijke rand van Brussel); Groen van Prinsterer (die secretaris van de koning in Brussel was en het denken van Abraham Kuyper sterk beïnvloedde); en Robert Schuman (wiens naam overal in de stad opduikt, maar wiens verhaal van christelijke liefde en vergeving grotendeels onbekend is). We zullen ook het slagveld van Waterloo bezoeken, waar de poging van Napoleon om Europa te domineren eindigde, wat beslissend is geweest voor het vormgeven van Europa in de afgelopen twee eeuwen.
De vijf dagen met lezingen en excursies kosten € 400,- inclusief onderdak en maaltijden. Er zijn enkele beurzen beschikbaar. Voor meer informatie, schrijf me op jeff@schumancentre.eu of download deze brochure:
Grootste factor
Ten tweede is de driejarige parttime masteropleiding die we aanbieden via ForMission College en Newman University, in Missional Leadership and European Studies, ontworpen om iedereen die zich bezighoudt met openbare gebieden zoals onderwijs, gezondheidszorg, politiek, journalistiek, zaken of kunst toe te rusten met theologisch en historisch inzicht. Sinds COVID zijn colleges en tutorials allemaal online en nu overal ter wereld te volgen.
Volgende startmomenten van dit programma zijn september en januari. Geïnteresseerd? Geef me een seintje.
Komende week neem ik zes sessies van een half uur op over Het ontstaan van Europa voor een Nederlands christelijk televisiebedrijf, gebaseerd op de colleges van mijn masterprogramma. Elke keer dat ik op deze manier door de eeuwen wandel raak ik er meer van overtuigd dat het verhaal van Jezus de grootste factor is geweest in het vormgeven van het verleden van Europa. Waarom niet de toekomst van Europa?
Tot volgende week,
