Wat moeten christenen tegen de Europese politici zeggen over de beschamende hypocrisie van het Europese migratiebeleid?
De kernwaarden van de EU, gelijkheid, vrijheid en menselijke waardigheid, zijn opvallend afwezig geweest in de reactie van Europese naties op de benarde situatie van wanhopige mensen, zoals onthuld door recente gebeurtenissen in het kamp Moria op het eiland Lesbos in Griekenland.
Kerkleiders laten profetische stemmen horen aan hun nationale en Europese politieke leiders. In Nederland verschenen bijvoorbeeld vorige week paginagrote advertenties in Nederlandse seculiere kranten namens veel kerken en organisaties die protesteerden tegen de gierige toelating van de regering van slechts 100 Moria-vluchtelingenkinderen – die wordt ingehouden van het toekomstige migranten aantal.
Vrijdag werd een duidelijke en directe verklaring over de situatie van migranten en vluchtelingen in Europa gepresenteerd aan ambtenaren van de Europese Commissie in Brussel, mede ondertekend door vertegenwoordigers van Europese en mondiale kerken en instanties die zich bezighouden met migranten, vluchtelingen en asielzoekers (zie onderstaande lijst). De ondertekenaars vertegenwoordigden 2,8 miljard mensen – meer dan een derde van de wereldbevolking.
De voorzitter van de Europese Commissie, Von der Leyen, zei in haar State of the Union- toespraak op 16 september: “We zullen een menselijke en humane benadering nemen. Levens redden op zee is niet optioneel. En die landen die hun wettelijke en morele plichten vervullen of die meer blootstaan dan andere, moeten kunnen vertrouwen op de solidariteit van onze hele Europese Unie… ..als we een stapje verder gaan, dan verwacht ik dat alle lidstaten dat ook doen. Migratie is een Europese uitdaging en heel Europa moet zijn steentje bijdragen … „
Toch vertelde dr.Torsten Moritz, algemeen secretaris van de Kerkencommissie voor Migranten in Europa, aan EU-functionarissen dat hoewel de tekst van het EU- migratiepact algemene goede bedoelingen en enkele veelbelovende ideeën weerspiegelde, de algemene focus op grens, grensprocedures, terugkeer en samenwerking met dubieuze regeringen in derde landen was “zeer zorgwekkend” was.
Reacties van kerkleden uit heel Europa stroomden binnen, zei hij, vooral van degenen die mensen hadden verwelkomd die bescherming zochten, humanitaire corridors hadden gesponsord, mensen van de verdrinkingsdood hadden gered en, meest recentelijk, tussenbeide waren gekomen om te helpen na de brand in het kamp Moria – inclusief voormalige vluchtelingen zelf.
“Velen van hen hebben een gevoel van schaamte uitgesproken omdat ze op dit moment Europeaan zijn”, zei hij tegen de ambtenaren.
Stigmatisering
Als christelijke organisaties waren de ondertekenaars zeer toegewijd aan de onschendbare waardigheid van de menselijke persoon, geschapen naar het beeld van God, evenals aan de concepten van het algemeen welzijn, van wereldwijde solidariteit en van de bevordering van een samenleving die vreemden verwelkomde, gaven om degenen die gevaar ontvluchtten, en beschermden de kwetsbaren.
Migratie was een integraal onderdeel van de menselijke geschiedenis en zou deel blijven uitmaken van het menselijk leven, zo erkende de verklaring, waarin grote bezorgdheid werd geuit over de stigmatisering van mobiliteit.
In de verklaring van de kerken werd de schuld gegeven aan de voortdurende weigering van de EU en haar lidstaten om hun internationale verplichtingen ter bescherming van vluchtelingen na te komen voor de recente ramp in Moria. De overeenkomst tussen de EU en Turkije van 2016 sloot de deuren – en de ogen – van Europa – maar geen van de onderliggende problemen was echt opgelost.
Hoewel een miljoen asielzoekers in 2015 zeker een uitdaging voor Europa vormden, was dit slechts een klein deel van het totale aantal gedwongen ontheemden wereldwijd (79,5 miljoen in 2019, waaronder 45,7 miljoen binnenlands ontheemden (IDP’s). ’s Werelds vluchtelingen werden opgevangen buiten Europa, in Afrika (31%), Azië (20%), het Midden-Oosten en Noord-Afrika (13%) en Amerika (3%). Turkije was gastheer voor het grootst aantal vluchtelingen van elk land (3,6 miljoen in 2019).
Meelevend welkom
Onze roeping als christenen dwong ons om de vreemdeling te verwelkomen als ons antwoord op Jezus zelf. Een medelevend welkom voor degenen die pas waren aangekomen, was niet schadelijk voor degenen die momenteel in Europa wonen. Wederzijds respect en steun moeten worden bevorderd in plaats van verdeeldheid en uitsluiting.
De kerken en instanties beloofden door te gaan met:
- Het aanbieden van verschillende kanalen voor veilige doorgang, of het nu gaat om humanitaire corridors, gesponsorde hervestiging of hulp bij gezinshereniging;
- Direct te reageren in Lesbos en daarbuiten: bijv. door activiteiten voor zowel nieuwkomers als de lokale bevolking financieel te ondersteunen;
- Het promoten van de bescherming van kinderen in noodsituaties;
- bijdragen aan omstandigheden waarin mensen niet langer gedwongen worden hun thuisland te verlaten.
Zolang mensen gedwongen werden te verhuizen, drongen de kerken aan, zou Europa zijn verplichting om te verwelkomen en te beschermen moeten aanvaarden – als een van de rijkste en meest ontwikkelde regio’s ter wereld – in plaats van derde landen te dwingen de migratie naar Europa te stoppen. Solidariteit betekende dat de sterkere schouders meer verantwoordelijkheid accepteerden dan de zwakkere, maar ook dat iedereen zijn steentje bijdraagt.
“We pleiten daarom voor een systeem waarbij alle EU-lidstaten betrokken zijn bij effectieve opvang en integratie”, smeekten de kerken.
Ondertekenaars waren onder meer: de ACT Alliance, de Anglican Communion, de Churches ‘Commission for Migrants in Europe, de Conference of European Churches, de European Region of the World Association for Christian Communication, de Evangelical Church of Greece, het Integration Centre for Migrant Workers – Oecumenisch vluchtelingenprogramma, non-profit organisatie van de Griekse kerk, de Lutheran World Federation, de Pauselijke Raad ter bevordering van de christelijke eenheid, de World Communion of Reformed Churches, de World Communion of Reformed Churches (Europese Regio), de World Council of Churches en de World Methodist Council.
Tot volgende week,
