Achter het spektakel van de Olympische Spelen van 2024, nu in Parijs gaande, houden duizenden rooms-katholieke en evangelische jongeren uit de hele wereld zich bezig met evangelisatie en culturele activiteiten onder de verwachte 11 miljoen bezoekers.
Naast de activiteiten die worden georganiseerd door Jeugd met een Opdracht en andere bewegingen, werken acht katholieke bisdommen en 70 parochies mee aan wat paus Franciscus de ‘Heilige Spelen’ heeft genoemd nabij olympische locaties in Groot-Parijs.
Via verschillende kanalen verspreidt het Franse Bijbelgenootschap 200.000 Nieuwe Testamenten, in het Frans en Engels, met de titel Plus précieux que l’or / Meer dan kostbaar goud, uit 1 Petrus 1:7. Zelfs goud, dat vernietigd kan worden, wordt door vuur op de proef gesteld. Zo moet ook uw geloof, dat veel kostbaarder is dan goud, beproefd worden, opdat het standhoudt. Getuigenissen van wereldtoppers zijn in de Nieuwe Testamenten opgenomen.
In de afgelopen decennia zijn christenen grote sportbijeenkomsten gaan zien als door God gegeven kansen voor evangelisatie. Duizend jongeren kwamen in München samen tijdens de eerste olympische outreach van YWAM in 1972. Ze waren aangemoedigd door Anne van der Bijl om in contact te komen met atleten uit gesloten landen achter het IJzeren Gordijn (zie video). In 1980 reisden YWAM’ers en andere evangelisten naar de Sovjet-Unie voor de Olympische Spelen in Moskou. Sindsdien hebben vele duizenden gelovigen, honderden kerken, tientallen organisaties en denominaties zich verenigd om hun geloof te delen tijdens de Olympische Spelen, vaak onder de vlag van More Than Gold, waarbij de katholieke kerk een belangrijke partner werd.
Ambivalent
Door de eeuwen heen hebben het christendom en de Olympische Spelen een ambivalente relatie gehad. Daar zijn goede redenen voor. De Olympische Spelen waren geïnspireerd op de heidense Griekse cultuur, met priesters die offers aan Zeus brachten.
Het geweld dat werd getolereerd of zelfs aangemoedigd om de menigte in Olympia te plezieren, volgde natuurlijk uit de verering van zo’n god. Doden en gewonden waren heel gewoon. Pankration was een vechtwedstrijd zonder houdgrepen, een mix van worstelen, boksen en straatvechten waarbij schoppen tegen de lies, opzettelijke ontwrichtingen van schouders en enkels, wurggrepen en het breken van vingers van tegenstanders deel uitmaakten.
De verspreiding van het christendom leidde rechtstreeks tot het einde van de klassieke Spelen. De Romeinse keizer Theodosius verbood heidense offers in het hele rijk en maakte in 393 een einde aan de Spelen. Ze zouden pas na 1600 jaar herleven.
In de middeleeuwen echter werd sport steeds meer gekoppeld aan katholieke festivals en feestdagen.
Paradox
Na de Reformatie vonden de puriteinen sport een slechte tijdsbesteding. Ze verwierpen de sportactiviteiten die katholieken daarmee verbonden. Toch was het in het protestantse Groot-Brittannië waar veel van de huidige olympische sporten werden uitgevonden of waarvoor regels werden ontwikkeld, zoals tennis, tafeltennis, badminton, cricket, voetbal, rugby, boksen, golf, paardenrennen, hockey en bowls. Boksen en voetbal hadden wilde, barbaarse precedenten. Maar met een Bijbels geïnspireerd gevoel voor de rechtsstaat legden de Britten regels voor deze en andere sporten vast om de waardigheid van de tegenstander te respecteren, fair play te bevorderen en sport voor iedereen plezierig te maken. Ze erkenden de paradox dat vrijheid en plezier hun maximum bereiken als regels en grenzen worden gerespecteerd.
Deze toewijding aan fair play en integriteit wordt weerspiegeld in de eed van de olympische atleten:
In naam van alle deelnemers beloof ik dat wij zullen deelnemen aan deze Olympische Spelen en we ons zullen houden aan de reglementen ervan, ons zullen toewijden aan een sport zonder doping en zonder drugs, in de geest van echte sportiviteit, voor de glorie van de sport en de eer van onze teams.
Katholieken hebben waarschijnlijk meer nagedacht over God en sport dan de meeste evangelicalen. Verschillende pausen hebben over sport geschreven, onder wie Pius XII (1939-58), die het grootste deel van zijn volwassen leven sport beoefende. Johannes Paulus II (1978-2005) was een fervent skiër en keeper, en schreef vaak over sport.
Deze Spelen zijn precies 100 jaar na de Spelen van 1924 in Parijs, toen de Schot Eric Liddell weigerde de finale van de 100 meter te lopen omdat die op een zondag werd gehouden. Hij kon wel meedoen op de 400 meter waarvoor hij niet had getraind – en won!
Zijn verhaal, vereeuwigd in de film Chariots of Fire uit 1981, sprak over de hele wereld tot de verbeelding. “Ik geloof dat God me voor een doel heeft gemaakt”, zegt Liddell in de film, ”maar hij heeft me ook snel gemaakt! En als ik ren, voel ik zijn plezier.”
Liddell, die atletische glorie achter zich liet om als zendeling naar China te gaan, stierf in een Japans concentratiekamp. Hij wist dat er een grotere prijs was dan goud. “Het was een geweldige ervaring om aan de Olympische Spelen mee te doen en een gouden medaille mee naar huis te nemen. Maar van jongs af aan heb ik een andere prijs op het oog gehad. Zie je, ieder van ons doet mee aan een grotere wedstrijd dan ik ooit in Parijs heb gelopen, en deze wedstrijd eindigt wanneer God de medailles uitdeelt.”
