Bovenmenselijke inspanningen van ‘s werelds fitste en bekwaamste lichamen trokken de afgelopen weken onze aandacht tijdens de Olympische Spelen in Parijs. De komende dagen brengen de Paralympische Spelen ons nog meer atletische prestaties, dit keer uitgevoerd door de heldhaftige inspanningen van mensen die een handicap overwinnen. Zij laten de wereld zien dat sociale waarde en menselijke waardigheid niet geworteld zijn in lichamelijke perfectie.
Het verhaal van de Paralympics begint in de Kristallnacht, 9 november 1938, wanneer de nazi’s in Duitsland Joodse mensen en eigendommen aanvallen. De directeur van het Joodse ziekenhuis in Breslau, dr. Ludwig Guttmann (1899-1980), beval zijn personeel beval iedere gewonde zonder vragen op te nemen. Toen de Gestapo de volgende ochtend zijn ziekenhuis inspecteerde, moest hij elke nieuwe opname verantwoorden. Hij slaagde erin zestig patiënten te redden, slechts vier werden naar concentratiekampen gedeporteerd.
Begin 1939 dwong de Jodenvervolging Guttmann en zijn familie naar Engeland te vluchten. Daar zette hij het onderzoek voort dat hij in Duitsland was begonnen naar letsels aan de wervelkolom, op het Nuffield Department of Neurosurgery in Oxford. Guttmann was geschokt toen hij zag hoe patiënten vaak in het gips werden gezet, vervolgens werden verwaarloosd en binnen korte tijd stierven aan doorligwonden.
De oorlog die later dat jaar uitbrak, zou resulteren in talloze rugletsels. In september 1943 vroeg de Britse regering Guttmann om in het Stoke Mandeville Hospital in Buckinghamshire de eerste gespecialiseerde eenheid voor de behandeling van rugletsel in Groot-Brittannië op te richten. De afdeling werd in februari 1944 geopend met Guttmann als directeur. Hij was ervan overtuigd dat sport een belangrijke therapiemethode was om mensen met letsel te helpen hun kracht en zelfrespect te herwinnen. In 1945 werd hij genaturaliseerd tot burger van het Verenigd Koninkrijk.
Paralympics
De voorbereidingen voor de eerste naoorlogse Olympische Spelen in 1948 in Londen inspireerden Guttmann om de eerste Stoke Mandeville Games voor gehandicapte oorlogsveteranen te organiseren. Ze vonden plaats in Stoke Mandeville op de openingsdag van de Spelen, 28 juli 1948.
Vier jaar later voegden Nederlandse veteranen zich bij de Britse deelnemers en werd het het eerste internationale sportevenement in zijn soort. Het bleef groeien en trok de aandacht van de organisatoren van de Olympische Spelen. Tijdens de Stoke Mandeville Spelen van 1956 kende het Internationaal Olympisch Comité de Sir Thomas Fearnley Cup toe aan dr. Guttmann voor het promoten van sociale waarde en menselijke waardigheid door rolstoelsport.
In 1960 werden de Stoke Mandeville Spelen gehouden naast de officiële, 17de Olympische Spelen in Rome. Daarmee kwam Guttmanns droom uit om een topsportcompetitie voor mensen met een handicap te creëren, gelijkwaardig aan de Olympische Spelen. Vierhonderd atleten uit 23 landen namen eraan deel; ze stonden niet langer alleen open voor oorlogsveteranen. Ze worden nu erkend als de eerste ‘Paralympics’, de naam sinds 1984 door het Internationaal Olympisch Comité – met terugwerkende kracht – wordt gebruikt.
In 1966 werd dr. Guttmann door koningin Elizabeth geridderd tot Sir Ludwig. Hij stierf in het jaar van de Olympische Spelen in Moskou, 1980.
Sinds Rome vinden de Paralympische Spelen plaats in hetzelfde jaar als de Olympische Spelen. Hoewel ze eerst alleen toegankelijk waren voor rolstoelgebruikers, werden op de Zomerspelen van 1976 ook atleten met andere handicaps toegelaten, waardoor de deelname werd uitgebreid tot 1600 atleten uit 40 landen. Sinds Seoul in 1988 worden de Paralympics meteen na de Olympische Spelen gehouden, gebruikmakend van dezelfde faciliteiten. Op de Parijse Spelen nemen 184 landen deel aan 549 evenementen in 22 sporten.
Gehandicapten-netwerk
De Paralympics in Parijs brengen nog veel meer heroïsche verhalen onder onze aandacht van mensen die grote obstakels hebben overwonnen door dagelijks met een handicap te moeten leven, en van mensen die hun leven inzetten om gehandicapten een sportieve kans te geven.
Twee helden die mijn vrouw en ik bewonderen, zijn Thérèse Swinters en Martina Köninger. Ze netwerken al tientallen jaren in heel Europa trouw namens de 70 miljoen gehandicapte Europeanen. Thérèse, een aanstekelijk positieve Belgische die vanaf haar geboorte gehandicapt is, was voorzitter van het Europese Gehandicapten Netwerk, een taak die nu wordt vervuld door Martina, die gehandicapt raakte bij een auto-ongeluk toen ze verloofd was. Martina is nu echtgenote en moeder van twee kinderen. Zij hebben ons bewust gemaakt van de vele uitdagingen waarvoor mensen met een handicap staan. Daaronder is een al te wijdverbreide onverschilligheid en onwetendheid binnen de christelijke gemeenschap.
Afgelopen oktober sprak ik met hen over de uitdagingen en mogelijkheden waarmee de gehandicapten te maken krijgt wanneer persoonlijkheid en menselijkheid van elkaar worden gescheiden. (Klik hier).
Ze wezen me op de activiteiten van Ensemble2024 die deze week in Frankrijk worden gelanceerd, tegelijk met de Paralympics. Ze omvatten de lopende Heilige Spelen die rooms-katholieke gelovigen mobiliseren om door middel van sport de eminente waardigheid van de mens en de oproep tot broederschap tussen de volkeren te vieren. En ook om kansen te bevorderen voor de meest kwetsbaren, vooral de meest achtergestelden, in overeenstemming met het Olympische motto: Sneller, hoger, sterker – samen.
Nieuws over de Paralympics kun ons helpen om na te denken over de heroïsche verhalen achter elk van de deelnemeers die hebben geweigerd om zich door hun handicap te laten weerhouden om hun potentieel te benutten.
P.S. Een toekomst van leven met een handicap kwam voor mijn familie dichtbij met de recente beroerte van mijn broer, zoals ik vorige week schreef. De gebeurtenis vereiste een ongeplande reis naar Nieuw-Zeeland, waar ik deze column schrijf. Dank aan iedereen die voor hem heeft gebeden in zijn kritieke toestand. We ontvingen het welkome nieuws dat de bloedprop, die een riskante operatie vereiste, was verdwenen en dat hij nu aan de lange revalidatiefase begint.
Tot volgende week,
