Geloofsgemeenschappen en religieuze organisaties in een Amsterdamse wijk dragen aanzienlijk bij aan het welzijn van individuen, gezinnen en gemeenschappen op manieren die buiten de reikwijdte van overheidsinstanties vallen.
Vertegenwoordigers van de stadsdeelraad Amsterdam Zuidoost hoorden deze week dat lokale geloofsgemeenschappen vorig jaar diensten hadden aangeboden met een maatschappelijke impact van meer dan € 7,65 miljoen.
Donderdagavond kwamen vertegenwoordigers van beide geloofsgemeenschappen en de stadsdeelraad Zuidoost bijeen in de raadzaal om de resultaten te horen van een onderzoek naar de maatschappelijke impact van de lokale geloofsgemeenschappen.
Ironisch genoeg werd de wijk Zuidoost in de jaren 60 ontwikkeld, onder invloed van de secularisatiegedachte dat moderniteit religie verving, zonder dat er religieuze voorzieningen waren gepland. Ondanks het gebrek aan ontmoetingsmogelijkheden voor christenen, moslims, hindoes en anderen, heeft de wijk Zuidoost nu het hoogste aantal geloofsgemeenschappen van heel Amsterdam.
Onderzoekers identificeerden meer dan 140 geloofsgemeenschappen en religieuze organisaties die actief zijn in Amsterdam Zuidoost – vanwege het hoge aandeel migranten. Meer dan 130 nationaliteiten dragen bij aan een sterk gemeenschapsgevoel en culturele diversiteit, gepaard gaande met uitdagingen op het gebied van armoede, gezondheid, huisvesting en veiligheid.
Een derde van de inwoners van het district lijdt aan een chronische ziekte of aandoening. De geestelijke gezondheid scoort onder het stadsgemiddelde. Velen kampen met eenzaamheid en stress. Gebrek aan vaardigheden, opleiding en werkgelegenheid verergeren de sociale behoeften.
Dr. Piet Brinksma, de drijvende kracht achter het onderzoek, legde de criteria voor het classificeren van activiteiten als ‘maatschappelijke dienstverlening’ uit. Deze criteria omvatten daadwerkelijke toegankelijkheid voor mensen van alle geloven en geen, openheid voor kwetsbaren en mensen met beperkte middelen, en uitsluiting van specifieke religieuze bijeenkomsten.
‘Buitenaards’?
Het project begon met het samenstellen van een uitgebreide database van geloofsgemeenschappen en geloofsgerelateerde organisaties. Deze werden allemaal uitgenodigd om een online enquête in te vullen over hun maatschappelijke betrokkenheid. Tijdens verschillende informatieavonden en diners werd ondersteuning geboden bij het invullen van de enquête. Verschillende geloofsnetwerken werkten samen met medewerkers van de gemeente bij het ontwerpen van de enquête en het verzamelen van de resultaten.
Een derde van alle geloofsgemeenschappen en geloofsgerelateerde organisaties nam deel aan de enquête: 44 christenen, één moslim en één hindoe. Als meer gemeenschappen hadden deelgenomen, had de werkelijke waarde van de geleverde maatschappelijke diensten misschien zelfs verdubbeld kunnen worden.
Meer dan twee derde was pinkstergelovig, wat in strijd is met het ‘buitenaardse’ beeld dat velen van die stroming hebben. Sterker nog, de Pinksterraad van Kerken (PCC) was een belangrijke partner en initiatiefnemer van het onderzoeksproject.
In de afgelopen tien jaar hebben leiders van pinkstergelovigen de bewustwordingscampagne ‘Uw gezondheid is uw rijkdom’ ontwikkeld, nadat ze ontdekten dat velen bang waren om hulp te zoeken bij het Amsterdams Medisch Centrum. Er gingen geruchten dat degenen die daar voor behandeling waren geweest, niet terugkeerden. In de afgelopen decennia hebben honderden getrainde vrijwilligers informatietenten op marktplaatsen bemand om de bloeddruk en suikerspiegel van duizenden inwoners te testen (zie foto).
Voedselbanken, een No-Budget-restaurant voor mensen met financiële problemen, gaarkeukens en buurtdiners bieden niet alleen eten, maar ook gezelschap, persoonlijke waardigheid en waarde. Een Mamma Café creëert ruimte voor veiligheid en verbinding door en voor vrouwen. Andere activiteiten omvatten zorg voor ouderen, gehandicapten en kwetsbaren, hulp bij het vinden van huisvesting, kinderopvang, counseling, gezinszorg, financiële diensten en advies, werkloosheidsuitkeringen, onderwijs, huiswerkbegeleiding en zakelijk advies.
Bloeien
Dr. Moses Alagbe, voorzitter van de PCC, benadrukte dat geloofsgemeenschappen en geloofsorganisaties ‘de bloei van onze stad, geïnspireerd en gesterkt door geloof, hoop en liefde’, wilden stimuleren. Ze wilden bijdragen aan oplossingen voor spirituele, praktische en sociale behoeften en gebrokenheid. Ze zetten zich in om de samenwerking te versterken tussen iedereen die zich inzet voor het welzijn van Amsterdam-Zuidoost.
‘We hopen dat de bevindingen van dit onderzoek beleidsmakers zullen aanmoedigen om ons te erkennen en te accepteren als gelijkwaardige partners bij het bouwen aan een zorgzamere en veerkrachtigere stad voor iedereen’, schreef hij in het onderzoeksrapport.
Raadslid Vayhista Miskin merkte op dat ze erkende dat de geloofsgemeenschappen velen bereikten die de overheid moeilijk kon bereiken. Hoewel de stad veel diensten te bieden had, konden de geloofsgemeenschappen achter gesloten deuren hulp bieden. De positieve rol die religieuze gemeenschappen spelen in de sociale cohesie in Amsterdam Zuidoost moet worden erkend, zei ze, en de samenwerking tussen de gemeente en religieuze gemeenschappen moet worden aangemoedigd.
Groepsdiscussies na de onderzoekspresentatie richtten zich op de aanhoudende uitdagingen en kansen, met name het gebrek aan ontmoetingsruimtes. Piet Brinksma concludeerde dat als er meer en grotere ruimtes voor geloofsgemeenschappen beschikbaar zouden zijn, hun maatschappelijke impact nog groter zou zijn.
Politiewoordvoerder Gregory van Geene schreef: ‘Wij als politie erkennen de kracht van deze (religieuze) gemeenschappen’ en erkennen hun ‘steeds belangrijkere rol in de samenleving in deze tijden van onzekerheid en polarisatie’. Zuidoost kende een rijke diversiteit aan religieuze en spirituele gemeenschappen die vreedzaam naast elkaar en met elkaar leefden, schreef hij, en voegde eraan toe: ‘Een voorbeeld voor de wereld’.
Amsterdam wordt niet vaak als spiritueel voorbeeld genoemd, maar moge dit verhaal van een ‘zout, licht en gist’-aanwezigheid van Gods volk zich verspreiden in heel Europa – en daarbuiten.
