Deze tweede keer Pasen tijdens de Covid-19 pandemie is een goed moment om ons af te vragen wat voor goeds God voor ons uit deze wereldwijde tragedie zou gaan halen. En het verhaal van het Duitse stadje Oberammergau is een goede plek om te beginnen.
Het lijdensverhaal is een tragedie die eindigt in het onvoorziene en het onverwachte, in verbazing en hoop. De discipelen waren gedesillusioneerd en gedesoriënteerd nadat ze hun Messias hadden zien sterven op dat wrede executie-instrument. Hoe onvoorbereid waren zij op de ontdekking dat God aan het werk was achter deze tragedie!
Het verhaal van Oberammergau is er ook een van tragedie die eindigt in hoop. De builenpest, die tweederde van de doden tijdens de Dertigjarige Oorlog (1618-1648) eiste, teisterde het Beierse stadje in 1633 en doodde tachtig dorpelingen, de helft van de bevolking. Volgens de legende zwoeren de dorpelingen aan God dat ze, als ze gespaard zouden blijven, om de tien jaar een passiespel over het leven en de dood van Jezus zouden opvoeren. De legende vertelt dat het sterven onmiddellijk ophield en dat de dorpelingen hun gelofte nakwamen en in 1634 het eerste stuk opvoerden.
Sindsdien wordt het lijdensverhaal elk decennium opnieuw opgevoerd, alleen onderbroken door de twee wereldoorlogen – en de corona die vorig jaar uitbrak. In de loop der eeuwen is Oberammergau uitgegroeid tot een stad met 5000 inwoners, waarvan er 2000 rechtstreeks bij de opvoering van het stuk betrokken zijn als acteurs, muzikanten en toneeltechnici. De vijf uur durende productie loopt over een seizoen van ongeveer 100 dagen en is voor velen wereldwijd een “bucket list item” geworden. De half miljoen bezoekers die vorig jaar van plan waren het stuk bij te wonen, werden teleurgesteld door het uitbreken van de huidige pandemie en hopen nu dat de uitgestelde voorstelling volgend jaar toch kan plaatsvinden.
In bijna vier eeuwen heeft de tragedie van Oberammergau ertoe geleid dat het evangelieverhaal aan letterlijk miljoenen mensen over de hele wereld is gepresenteerd, een verrassende uitkomst die niemand te midden van het lijden van 1663 had kunnen voorzien.
Nieuwe genezingen?
Deze Pasen bevinden we ons nog steeds midden in een wereldwijde crisis die het leven heeft gekost aan bijna drie miljoen mensen, wat uiteindelijk de (minstens) vier miljoen dodelijke slachtoffers van de Dertigjarige Oorlog zou kunnen overtreffen. In tegenstelling tot vorig Paasfeest bieden verschillende in recordtijd ontwikkelde vaccins nu hoop dat het einde in zicht zou kunnen zijn.
Zonder iets af te willen doen aan het lijden van de 130 miljoen mensen die tot dusver met het virus waren besmet en de ontelbare miljoenen dierbaren die indirect hebben geleden, zien we nu enkele zegeningen opduiken die het leven van de mens overal kunnen helpen verbeteren.
Een daarvan is de ontwikkeling van synthetische boodschapper-RNA-biotechnologieën (mRNA). Ribonucleïnezuur is een “neef” van DNA, kort voor DesoxyriboNucleïnezuur, die beide deel uitmaken van de nucleïnezuren, een van de drie of vier klassen van belangrijke “macromoleculen” die als cruciaal voor het leven worden beschouwd. (Nee, ik wist hier niets van voordat ik deze blog begon te schrijven). De vaccins van Pfizer-BioNTech en Moderna zijn gebaseerd op deze nieuwe mRNA-technologie. Het mRNA wordt omschreven als “een kortlevende, uit één streng bestaande molecule die de instructies van het DNA in de celkern overbrengt naar de eiwitvormende fabriek daarbuiten”. De Covid-19-crisis heeft het onderzoek en de kennis over de codering van dit mRNA in een stroomversnelling gebracht en zal naar verwachting leiden tot vaccins voor andere ziekten, waaronder malaria en kanker.
Een andere zegen is het toegenomen gebruik van internet, dat heeft geleid tot nieuwe manieren van werken, vergaderen, samenwerken, informeren, onderzoeken en opsporen. We zijn allemaal gedwongen elkaar in nieuwe configuraties te ontmoeten zonder te hoeven reizen. Telegezondheidszorg – medische consulten online – heeft hulp dichter bij miljoenen gebracht zonder ongezond heen en weer te hoeven reizen.
Verlangen naar betekenis
Nog een zegen is dat de lockdown ieder van ons met zichzelf heeft geconfronteerd, waardoor we zijn gaan nadenken over de diepe vragen van het leven. De Britse columnist John Harris vroeg zich deze week in The Guardian af hoe ongelovige mensen zoals hijzelf dit afgelopen jaar van Covid zinvol konden verwerken. Velen van ons hunkeren naar zingeving”, voegde hij eraan toe, “maar in onze individualistische, seculiere samenleving ontbreekt het ons zelfs aan de zwakste geloofsbasis om ons te leiden”. Uit onderzoek in 95 landen bleek dat de pandemie van het coronavirus had geleid tot een stijging van 50 procent van het aantal online-zoekopdrachten naar gebed, omdat mensen zich tot religie wendden om met gevoelens van angst en hopeloosheid om te gaan. Leven zonder God, zo concludeerde hij, is een leven zonder gemeenschap en gemeenschappelijke betekenis geworden – en midden in de meest desoriënterende, slopende crisis die de meesten van ons ooit hebben gekend, schreeuwt deze sociale tragedie nu om actie.
Dr. Peter Saunders, CEO van de International Christian Medical and Dental Association, dringt er bij christenen op aan om de kans van een crisis niet te laten liggen. De pandemie heeft vele diepe levensvragen naar de voorgrond gedrongen. Peter, die aanstaande vrijdag 9 april, 18.00 uur CEST, te gast zal zijn in de Schuman Talks, dringt er bij ons op aan om te gaan herkennen hoe God vloeken in zegeningen verandert.
Tot volgende week,
