Wat zijn de wortels van de vrijheden en het heersende recht dat de Europese Unie zo aantrekkelijk maakt voor Oekraïners, Moldaviërs, Georgiërs en andere buurvolken van Rusland?
Waarom zijn zoveel Russen hun eigen land ontvlucht om te ontkomen aan het vooruitzicht als kanonnenvoer naar de Oekraïense frontlinies te worden gezonden?
Ze willen allemaal ontkomen aan de corruptie, onderdrukking, gewelddadigheid, autoritarisme, angst en criminaliteit, waarvan ze weten dat die hand in hand gaan met de opleving van het totalitarisme onder Poetin. Zelfs als die gehuld is in de ‘christelijke’ taal van de Russisch Orthodoxe Kerk.
Hun droom is onderdeel te zijn van een welvarende, vredige, coöperatieve gemeenschap van volken. Zij willen deel zijn van de Europese Unie – of, in het geval van de Baltische staten, er dankbaar lid van blijven.
Het vredige succes van de Europese integratie zoals het zich naar het oosten heeft uitgebreid, is gevaarlijk voor het Kremlin. Het brengt de tekortkomingen aan het licht van een systeem waarin de enkelingen in onverholen weelde leven op kosten van de velen.
Terwijl Ruslands buren zich terdege realiseren wat er op het spel staat, houden wij, Europeanen verderop in het westen, vrede en vrijheid grotendeels voor vanzelfsprekend. De meesten van ons hebben nooit iets anders gekend. We zijn ons meestal onbewust van de wortels van de vrijheden waarvan we genieten. En daarin schuilt een ernstig gevaar.
Want we hebben er geen idee van hoezeer de fundamenten van onze vrijheden al ondermijnd zijn geraakt. Terwijl de gevaren voor de vrijheid door de Russische agressie helder en aanwezig zijn, is er al veel langer van binnenuit een veel sterkere, subtiele afbrokkeling van rechten en vrijheden gaande in de gedaante van ‘vrijheid’ zelf.
Reddingsmissie
Afgelopen donderdag hadden we de vierde en laatste sessie van een online studie over Nancy Pearcey’s boek Love Thy Body. We traceerden de gevolgen van de seculiere verwerping van God als schepper en intelligent ontwerper van kosmos en mensheid, en het weggooien van het bewijs vanuit de natuur over het doel of telos van de mensheid. In plaats daarvan heeft de wijdverspreide acceptatie van het idee dat de maatschappij is voortgekomen uit autonome individuen die hun eigen interesses nastreven, geresulteerd in het herdefiniëren van mens-zijn, huwelijk, gezin en ouderschap. Waar staten in het verleden mensen erkenden als dragers van intrinsieke waardigheid en onschendbaarheid, nemen veel staten nu aan dat er geen ontwerp of doel voor het menselijke bestaan is. We worden ‘vrij’ gelaten om onze eigen bestemming, seksualiteit en sociale opstellingen te kiezen.
Maar, zo vraagt Pearcey Zich af, bevordert de seculiere morele revolutie vrijheid voor de mensen of bezorgt ze de staat meer macht? Ontkenning van mensen als beelddragers van God, de waarde van het lichaam en de eenheid van het menselijke wezen scheidt menselijkheid en mens-zijn, lichaam en geest, biologische sekse en geslacht. Derhalve besluit nu de staat over wie in aanmerking komt voor mens-zijn, wat huwelijk is, wat gezin is en wat ouderschap betekent. Macht wordt overgedragen aan de staat.
Het christendom heeft een leven-bevestigende, leven-brengende boodschap, die van doorslaggevend belang is voor vrede en vrijheid in Europa’s toekomst – geworteld in een hoge achting van de waarde van en waardering voor het menselijk lichaam als een goede gave van God. Christenen hebben een reddingsmissie uit te voeren, niet een culturele oorlog te voeren.
Diverse discussies
Volgende maand, op 5 en 6 mei in Stockholm, biedt het State of Europe Forum een diversiteit aan discussies onder gelovigen van verschillende christelijke achtergronden over de bedreigingen van vrede en vrijheid in Europa, zowel van buitenaf als van binnenuit.
Gepensioneerd Europarlementariër Tunne Kelam uit Estland, mede-grondlegger van de eerste niet-communistische politieke partij in de Sovjet-Unie, doet mee om zijn persoonlijke, jarenlange ervaringen te delen over de gevolgen van de uitholling van vrijheid.
Henrik Syse was zes jaar lid van het Noorse Nobelcomité dat de winnaars van de Vredesprijs koos, en is hoogleraar bij het Peace Research Institute in Oslo dat onderzoek uitvoert naar de voorwaarden van vreedzame relaties tussen staten, groepen en mensen. Hij is mijn gast in onze volgende Schuman Talk op 9 april, paaszondag, die in Noorwegen wordt herdacht als de dag van de Nazi-invasie in 1940. Toen ik vorige week met dr. Syse sprak, benadrukte hij hoezeer Robert Schumans geloof-gebaseerde zoektocht naar vrede en vrijheid in Europa zijn leven en werk heeft geïnspireerd. Vanwege lesverplichtingen in Amerika is dr. Syse vanuit Stockholm bij ons via video om naar de toekomst van Oekraïne te kijken.
Andrej Zubov is hoogleraar geschiedenis, die zijn baan kwijtraakte en Moskou moest verlaten vanwege zijn kritiek op de Russische invasie van de Krim in 2014 en nu Oekraïne. Hij zal vanuit Tsjechië ook via video bij ons zijn om zijn perspectief te bieden op eeuwen van herhaalde Russische tragedies, en een voorstel doen voor een weg voorwaarts. Prof. Zubov is onze speciale Schuman Talk gast op 9 mei, Europa Dag.
Directeur dr. Per Ewert (Stockholm) van het Clapham Instituut, theoloog dr. Evert van de Poll (Nimes), Ineta Lansdowne van het Bezettingsmuseum (Riga) en auteur, voorganger en politiek commentator Stefan Swärd (Stockholm) zijn onder de circa twintig bekwame mensen die tijdens het forum de dialoog een inspirerend zetje kunnen geven.
Kom op vrijdagavond in de Santa Clara Kerk meedoen aan een openbare viering van vergeving en verzoening die Europese integratie mogelijk maakte; en op zaterdag voor de plenaire sessies en seminars in de Bethlehem Kerk om uitdagingen en kansen te onderzoeken voor vrede en vrijheid in het Europa van vandaag.
Kijk op: https://stateofeuropeforum.eu/state-of-europe-forum-2023/
Tot volgende week,
