Petrus spoort ons aan om altijd klaar te staan om een reden te geven voor de hoop die we hebben (1 Petrus 3:15). Dus hoe kon ik weigeren toen ik deze week werd gevraagd om mijn hoop te delen tijdens de openingssessie van het Hope for Europe-congres in Sarajevo?
Om eerlijk te zijn, noch de setting van het congres, noch de dagelijkse krantenkoppen gaven mijn onderwerp geloofwaardigheid. Het eerste schot van de Eerste Wereldoorlog werd afgevuurd niet ver van waar we elkaar ontmoetten. Een plaquette markeert de plek waar de aartshertog Franz Ferdinand werd vermoord op een straathoek in Sarajevo, wat een kettingreactie veroorzaakte die leidde tot de dood van miljoenen (zie foto).
Sinds 1996 heeft Bosnië moeite om te herstellen van de langste militaire belegering in de moderne geschiedenis, die bijna vier jaar heeft geduurd met een tol van 11.500 levens. De hoop op een afname van de etnische spanningen in de twee decennia sinds mijn laatste bezoek aan de hoofdstad van Bosnië werd niet gesterkt door de nationale verkiezingen van afgelopen weekend, waardoor de verdeeldheid alleen maar groter werd. Jonge Bosniërs verlaten massaal hun vaderland op zoek naar een hoopvollere toekomst.
Terwijl de 250 congresafgevaardigden uit heel Europa zich verzamelden, verduisterden ook de oorlogswolken aan de Oekraïens-Russische grens. Poetin had net de inzet verhoogd door de ‘annexatie’ van de Donbas aan te kondigen en zwoer door te vechten tegen het ‘satanische Westen’.
Voeg daarbij de uitdagingen waarmee we al op het hele continent werden geconfronteerd: op hol geslagen inflatie, stijgende energiekosten, migratieproblemen, klimaatverandering, een hernieuwde golf van COVID, religieuze spanningen, gepolariseerde samenlevingen en nog veel meer.
Dus wie durft er tegenwoordig over hoop te praten?!
Euforisch
Dertig jaar geleden was de stemming euforisch toen de wereld plotseling veranderde met de onverwachte ineenstorting van het communisme. De toekomst leek zo veelbelovend. Vanuit alle hoeken stroomden evangelisatieteams Centraal- en Oost-Europa binnen, wat vaak voor verwarring en concurrentievermogen zorgde.
Als nieuw benoemde leider van YWAM Europe werd ik uitgenodigd om leiders van andere bewegingen in Europa te ontmoeten om samenwerking te verkennen. De Hope for Europe-beweging resulteerde in een netwerk van een reeks vergelijkbare ministeries op verschillende locaties over het hele continent. Aan het begin van het nieuwe millennium hielden we het HOPE•21-congres in Boedapest met duizend deelnemers uit twintig netwerken.
Netwerkleiders kwamen jaarlijks bijeen op Europese Ronde Tafels om relaties te verdiepen en visie te ontwikkelen. Sindsdien zijn de netwerken in heel Europa blijven werken. Andere Hope for Europe-evenementen vonden plaats in 2011, 2018 en nu deze week in Sarajevo.
Wat was echter ons doel? Waar wachtten we op? Wat waren onze verwachtingen voor Europa? We hadden netwerken, maar we hadden een theologie van hoop nodig. We begonnen te zoeken naar een bijbels antwoord op het somberheids- en onheilsperspectief onder sommige evangelicalen die verwachtten dat de dingen zouden verslechteren naarmate het ‘einde der tijden’ naderde. Deze houding had velen verlamd tot een fatalistische aanvaarding van de neergang van Europa (en de kerk).
Toch leerde Jezus ons bidden, moge uw koninkrijk komen; met andere woorden, moge uw wil geschieden op aarde, in Europa, zoals in de hemel. Het is per definitie altijd Gods wil dat zijn wil wordt gedaan. Het is nooit Gods wil dat zijn wil niet wordt gedaan. Waarom accepteren zovelen dat het zijn wil is dat zijn wil niet wordt gedaan??!
Gronden en doelen
Want christelijke hoop is niet afhankelijk van de huidige omstandigheden of positieve vooruitzichten, maar van Gods wil. Onze hoop is op de Drie-enige God, die nooit verandert, hoezeer onze omstandigheden ook veranderen. De grond van onze hoop is de Drie-eenheid: de persoon, doelen en beloften van de Vader geven ons hoop; ofwel het leven, de dood en de opstanding van de Zoon zijn gebeurd en we hebben hoop, of het gebeurde niet en we zijn zonder hoop; de uitstorting van de Geest met Pinksteren als vervulling van Joëls profetie en vervolgens is de garantie, de voorsmaak en de deposito van wat nog moet komen.
Het doel van onze hoop, waarop we wachten, is ook de Drie-eenheid: heersen en regeren met de Vader; de terugkeer van de Zoon die alle dingen onder hemel en op aarde zal verzoenen; en de voortdurende uitstorting van de Geest totdat alle volkeren gezegend zijn.’
De kerk moet een pijl zijn, zei Jürgen Moltmann, die de wereld in wordt gestuurd om de weg naar de toekomst te wijzen. Het is haar taak om licht in de duisternis te brengen, hoop waar wanhoop is. Gods volk moet een volk van hoop zijn, zoals de kerk in Oekraïne in de donkerste situaties demonstreert.
Ja, er is nog hoop, ook voor Europa!
PS Je kunt nog meedoen voor de tweede sessie van de online learning community over ‘engagement the world with Abraham Kuyper’, donderdag 13 oktober 19.30-21.00 uur. Schrijf me op jeff@schumancentre.eu voor de link en de opname van de eerste sessie.
P.P.S. De volgende hybride European Studies Day is op ‘what made Europe ‘Europe’?’, 10.00-15.00 uur, zaterdag 29 oktober (niet 22 zoals eerder aangekondigd). Schrijf voor de link.
Tot volgende week,
