De NAVO-top van deze week werd door de Nederlandse autoriteiten als een succes gevierd – er werd overeenstemming bereikt over een defensie-uitgavendoelstelling van 5 procent (tien jaar van nu!), de Artikel 5-verbintenis tot collectieve verdediging werd herbevestigd en het ego van u-weet-wel werd intact gelaten.
Maar wat werd er niet bereikt?
Er werden geen nieuwe substantiële economische sancties overeengekomen als reactie op Poetins brute escalatie van aanvallen op burgerdoelen in Oekraïne, zijn nieuwe zomeroffensief langs het oostelijk Oekraïense front, ondanks oproepen tot een onvoorwaardelijk staakt-het-vuren, zijn verhoging van de raketproductie, die wijst op langetermijnintenties richting Europa, en zijn rekrutering van 25.000 Noord-Koreanen ter ondersteuning van de droneproductie.
De morele ambiguïteit van het Witte Huis en zijn actieve blokkering van de Amerikaanse Senaatswet inzake sancties tegen Rusland, laat Oekraïne – en de vrije wereld – in een gevaarlijk niemandsland achter. Het geweld in Iran, Israël en Gaza leidt de aandacht van de wereld af en draagt bij aan de teleurstelling van Oekraïners in het Westen over het gebrek aan morele vastberadenheid.
Moeten we het echter aan politici overlaten om morele realiteiten te definiëren? Is dat hun bevoegdheid? Zou dat niet een taak en verantwoordelijkheid moeten zijn van de geloofsgemeenschappen in de wereld? Is dit niet het moment voor leiders van geloofsgemeenschappen overal om op te staan, zich uit te spreken en ’to wage peace’ – lokaal, nationaal en wereldwijd – namens een natie die vecht om te overleven tegen onrecht en tegen alle verwachtingen in?
Morele helderheid
Als reactie op een waargenomen vermoeidheid en stilte van de bondgenoten van Oekraïne, is deze week Een Roep om Vrede en Rechtvaardigheid verschenen van de Oekraïense Raad van Kerken en Religieuze Organisaties (AUCCRO). Het roept geloofsgemeenschappen wereldwijd op om agressie te bestrijden en de vrede te verdedigen.
De raad richt zich tot de wereld: ‘in een tijd van diep verdriet en beproeving voor ons volk. De afgelopen dagen heeft Rusland zijn brute aanvallen op Oekraïense steden geïntensiveerd, waarbij kritieke infrastructuur is verwoest en burgers, waaronder kinderen, zijn gedood.
‘Op dit beslissende moment vragen we niet alleen – we roepen. Niet om wapens – maar om solidariteit. Niet om sympathie – maar om een reactie. Niet om vriendelijke woorden – maar om moreel en spiritueel leiderschap.’
‘Dit is niet alleen een oproep tot vrede. Het is een oproep om te voorkomen dat de wereld vervalt in de dodelijke zonde van onverschilligheid.’ (Zie de volledige tekst hieronder).
Als reactie hierop is er een voorstel in de maak voor een wereldwijde interreligieuze online Zoom-bijeenkomst, waarbij vertegenwoordigers van geloofsbewegingen wereldwijd bijeenkomen in een gezamenlijke verklaring van solidariteit, vastberadenheid en moreel leiderschap. Het voorstel behelst een wereldwijde verbinding van 90 minuten om meertalige dialoog, getuigenissen, gebed en een verklaring te faciliteren die de morele plicht benadrukt om geweld, onderdrukking en onrecht te bestrijden.
De voorgestelde datum is 17 juli – een datum die weinigen zouden herkennen als de Internationale Dag van het Strafrecht, ter herdenking van de oprichting van het Internationaal Strafrechtshof in Den Haag. Wanneer wereldleiders of strijdkrachten wreedheden begaan – zoals het aanvallen van burgers, gedwongen deportaties, marteling en verkrachting – is internationale gerechtigheid een van de weinige instrumenten die beschikbaar zijn om hen ter verantwoording te roepen. Oekraïne heeft oorlogsmisdaden formeel aanhangig gemaakt bij het ICC. Het steunen van deze dag sluit aan bij de inspanningen om ervoor te zorgen dat de verantwoordelijken niet boven de wet staan.
Strafrecht gaat niet alleen over straf; het gaat over het erkennen van de pijn van slachtoffers en het herstellen van hun menselijke waardigheid. Het vieren van deze dag zegt tegen overlevenden: De wereld hoort jullie. Jullie lijden doet ertoe.
Het internationaal recht weerspiegelt wat religies al lang leren: dat oorlog grenzen moet hebben, onschuldigen beschermd moeten worden en leiders ter verantwoording moeten worden geroepen voor het kwaad dat in hun naam wordt gedaan. Het steunen van deze dag is een daad van morele coherentie.
Door rechtvaardigheid te belichten, kan de internationale gemeenschap toekomstige misdaden ontmoedigen. Stilte en inactiviteit sturen een boodschap van toestemming. Het vieren van deze dag stuurt de tegenovergestelde boodschap: er zullen gevolgen zijn. De weifeling van het Witte Huis, ooit gezien als leider en verdediger van de Vrije Wereld, moet worden bestreden.
Op korte termijn?
Tijdens een voorbereidende Zoom-meeting deze week, waaraan verschillende netwerkvertegenwoordigers deelnamen uit Kiev, Brussel, Rome, Thessaloniki, Amsterdam en Washington, kwam de vraag naar de timing ter sprake. Was deze datum te kort van tevoren? Was het verstandig om het tijdens de zomervakantie te houden?
Maar, vroeg een van de Oekraïners, was het alternatief om drie maanden te wachten tot de zomer voorbij is? Wie weet hoe de situatie er dan uitziet? De Russische agressors gaan niet op vakantie! De Oekraïense verdedigers ook niet!
Nieuwsmedia zijn dankbaar voor nieuws in de ‘gekke zomerperiode’. Zelfs als mensen op vakantie zijn, kunnen ze toch zeker wel 90 minuten vinden om online te gaan, waar ook ter wereld, uit solidariteit met degenen die niet de luxe hebben van een vakantie van het geweld.
Wat zou de gewenste uitkomst zijn?
• De inzet om zich uit te spreken om het morele geweten van onze gemeenschappen wakker te schudden;
• Toewijding aan aanhoudend gebed en spirituele solidariteit voor vrede in Oekraïne;
• Mobilisatie van humanitaire steun via geloofsnetwerken;
• Pleidooien bij regeringen om het internationaal recht te handhaven, de soevereiniteit van Oekraïne te ondersteunen en agressors ter verantwoording te roepen.
Is dit een initiatief dat u zou steunen?
Houd deze pagina in de gaten.
P.S.: Zoek je vanmiddag een verkoelend plekje uit de hete Amsterdamse zon? Kom dan naar de Sint Olafs Kapel:
Tot volgende week,
