De volgende drie jaar?
Weet je nog hoe het slechts drie korte jaren geleden was, omdat we wereldwijd wankelden van de schok van een pandemie in tegenstelling tot iets in het levende geheugen?
Herinner je je de verlaten straten en pleinen, toen je een vroege ochtendwandeling door surrealistische stadsgezichten kon sluipen (zie mijn foto hierboven van een leeg Amsterdam centraal)? Of de wachtrijen waar we 1,5 meter afstand moesten houden?
Herinner je de dagelijkse televisie -briefings die ons vertelden of we al dan niet geliefden konden bezoeken, geplande bruiloften kunnen houden, reizen of vakanties kunnen nemen, hotels en restaurants bezoeken, naar de kerk gaan of om te werken? Of hoe lang moesten we in isolatie als we positief testten?
Herinner je die saaie dagen en nachten toen er geen voetbalwedstrijden waren om ons af te leiden, geen Formule 1 races, geen concerten, geen bioscopen, geen kroegbijeenkomsten, geen parken of zwembaden om de kinderen mee te nemen …?
Herinner je je de spontane gekletter van potten en pannen om werknemers in de gezondheidszorg te eren die gedwongen zijn om verder te werken dan hun plicht om levens te redden?
Herinner je je de dagelijkse grafieken in de kranten die de stijgende of dalingspercentages van infecties, intensive care- en sterfgevallen in verschillende landen vergelijken? En de verwoesting van de cafés, restaurants en hotels, naar luchtvaartmaatschappijen en andere reisdiensten?
Herinner je je de verschrikkelijke voorspellingen van een recessie op gelijke voet met de jaren 1930, met werkloosheid, faillissementen en sociale onrust op veel plaatsen? En de marsen en demonstraties van duizenden met Jan en Alleman die zich vermengen tegen vaccinaties en nog meer?
Weet je nog hoe 2020 werd verwacht een keerpunt te zijn, net als 1989 met het einde van het communisme, wat het einde van het neoliberale kapitalisme markeerde als de dominante wereldwijde kracht, het einde van het ‘Davos-tijdperk’? En de hoop dat corona levensstijlveranderingen zou dwingen die duurzaamheid zouden ondersteunen?
Herinner je je de discussies over of er wel of niet zondagsdiensten moeten worden toegestaan? En dat overheidsbeperkingen op samenkomsten inbreuk maken op het basisrecht op vrijheid van godsdienst? En de vele artikelen die zijn geschreven over de vorm van de post-corona kerk en de normalisatie van hybride diensten die vanuit uw woonkamer kunnen worden gevolgd?
Hoe ver lijkt dat nu allemaal verwijderd! Hoe fout waren veel van de voorspellingen! Hoe zijn we ooit overgegaan uit die schijnbaar eindeloze nachtmerrie?
Op de een of andere manier miste de krantenkoppen de aankondiging in mei van dit jaar door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) dat de coronapandemie niet langer meer een mondiale gezondheidscrisis is. De meesten van ons lijken de pandemie achter zich te hebben gelaten, het leven op te pakken waar we gebleven waren. Toch stierven bijna zeven miljoen aan covid-gerelateerde oorzaken. En hoewel niet langer een noodgeval, worden bijna 700 miljoen huidige gevallen nog steeds wereldwijd gemeld.
Paranoia
Wat ons afleidde van de ene apocalyptische ramp van pest en dood was natuurlijk een tweede apocalyptische ruiter van oorlog en verovering. Herinner je je de belachelijk lange tafel van Poetin waaraan hij de bezoekende staatslieden ontmoette die hem probeerden te overtuigen van de dwaasheid van zijn plannen om Oekraïne binnen te vallen? Zijn paranoia over het besmet raken met corona herinnert ons aan de overlap tussen de twee catastrofes.
De plotselinge en niet -uitgelokte aanval waarvan Poetin verwachtte dat het binnen enkele dagen zou leiden tot de capitulatie en onderwerping van Oekraïne is na achttien maanden een langdurig en schurend conflict geworden, zonder duidelijk einde in zicht. Tijdens het inzetten van ultramoderne technologie en bewapening, lijkt de huidige situatie ook op de stagneerde loopgravenoorlog van de Grote Oorlog. Democratie en liberalisme en de principes waarop de VN was gesticht, werden overduidelijk uitgedaagd. Oorlog — beschouwd als ondenkbaar en ontoelaatbaar als een hulpmiddel voor internationale onderhandeling — is teruggekeerd naar Europa.
Hoeveel er in deze laatste drie jaar veranderd is, werd duidelijk toen ik een module bij de Europese studies bijwerkte voor ons Mastersprogramma dat ik voor het laatst heb gegeven in 2020. Hoe anders zag de wereld er toen uit! Hoeveel de wereld ervaren heeft van de verovering, oorlog, hongersnood en dood vertegenwoordigd door de vier apocalyptische ruiters in deze drie korte jaren, hoe gebufferd we ook mogen zijn in de meer welvarende landen.
Deze woensdag in Strasbourg zal Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, de State of the European Union houden om het nieuwe politieke jaar te starten. Ze zal ongetwijfeld praten over EU- solidariteit en de Oekraïnse oorlogsinspanningen, immigratiedeals, China en de Green Deal. Maar noch zij noch wij weten echt wat er om de hoek is, evenmin wat de komende drie jaar zou kunnen brengen — voor de wereld, voor Europa of voor ons persoonlijk …
Wat de toekomst ook in petto heeft, wij zien het als gelovigen met hoop tegemoet: een hoop gebaseerd op de opgestane Christus, dat alles onder hemel en aarde verzoend wordt, dat zijn koninkrijk komt op aarde, in Europa, zoals in de hemel is. En door de dood, oorlog, hongersnood en verovering blijven we bidden: Moge uw koninkrijk komen …
Tot volgende week,
