Een katholieke vriendin vertelde me altijd hoe handig het was om katholiek te zijn, want als je een parkeerplaats nodig had, kon je tot Sint-Christoffel bidden. Of als je iets kwijt was, riep je Sint-Antonius van Padua aan.
In tijden van angst was Sint Michaël de Aartsengel degene die je moest aanroepen, of Sint Teresa van Calcutta als er sprake was van een puinhoop – fysiek of emotioneel. In echt onmogelijke situaties zou je kunnen bidden: ‘Hey Jude, don’t let me down’ (Hé Judas laat me niet in de steek’ – Beatles).
En als je denkt dat dit allemaal nogal middeleeuws is, heb je uiteraard nog nooit gehoord van de heilige Clara, de beschermvrouwe van tv’s en schermen. Ze is een echt geschenk uit de hemel voor mensen die worstelen met wachtwoorden of afstandsbedieningen die niet werken en andere technologische problemen.
Protestanten missen al deze hulp van bovenaf, omdat ze altijd de cultus van heiligenverering en de cultus van relikwieën hebben verworpen, en de verering van de botten, tanden, haren of vingernagels van heiligen, waarvan wordt aangenomen dat ze bovennatuurlijke en genezende eigenschappen hebben. Soms reageerden ze heftig en vernielden ze heiligenbeelden in kerken, vooral hier in de Lage Landen. Of minder gewelddadig door de namen van heiligen uit hun kerken te verwijderen, zoals de oudste kerk van Amsterdam, die de eerste 250 jaar bekend stond als de Sint-Nicolaaskerk en 500 jaar daarna simpelweg de Oude Kerk. Anglicaanse kerken kozen voor een middenweg en vele zijn nog steeds vernoemd naar heiligen.
‘Heiligen’ zoals Paulus het woord in zijn brieven gebruikte, verwijst gewoon naar gelovigen in het lichaam van Christus of de leden van huiskerken, benadrukken protestanten. Katholieken putten uit het concept van ‘de gemeenschap van de heiligen’ en laten zich inspireren door de levens van meer dan 10.000 officiële heiligen, verzameld door de eeuwen heen.
Heilige-in-wording
Deze week wordt in Brussel een nieuwe mogelijke heilige herdacht met een heilige mis ter herdenking van zijn overlijden, precies zestig jaar geleden op 4 september. Hoe onwaarschijnlijk het ook klinkt, een heilige politicus! Want de ‘heroïsche deugden’ van Robert Schuman (1886-1963), ook wel ‘de vader van Europa’ genoemd, werden twee jaar geleden door paus Franciscus erkend in de eerste fase van een lang proces naar heiligverklaring.
Dat proces begint met het verzamelen van getuigenissen over de ‘Dienaar van God’, zoals de kandidaat aan het begin van het proces bekend staat. Verder onderzoek en onderzoek kan leiden tot de pauselijke verklaring van heroïsche deugd, en in dat stadium wordt de voormalige dienaar van God als eerbiedwaardig beschouwd.
Schuman heeft dit ‘eerbiedwaardige’ stadium bereikt, waarin zijn reputatie van heiligheid en het verrichten van een wonder onderzocht zullen worden. Als u een regelmatige lezer van dit wekelijkse woord bent, dan weet u dat ik heel wat over Schuman heb gelezen en geschreven. En ik moet zeggen dat ik geen heiliger politicus ken (zie hier of hier). Hij was buitengewoon vroom en woonde dagelijks de mis bij. Als jonge advocaat overwoog hij serieus monnik te worden toen de vroegtijdige dood van zijn moeder hem in een persoonlijke crisis bracht. Een wijze vriend raadde hem aan zijn advocatuur voort te zetten en zei dat de volgende generatie heiligen gekleed zou gaan in pakken en, impliciet, niet in soutane. Ik ben geen enkel negatief bericht over hem tegengekomen, afgezien van valse beschuldigingen na de oorlog dat hij een nazi-sympathisant zou zijn geweest.
Zijn reactie op zijn gevangenneming door de Gestapo in het begin van de bezetting van Frankrijk was het smokkelen van berichten naar het Franse verzet waarin stond dat ‘wij Fransen zullen moeten leren de Duitsers lief te hebben en te vergeven om Europa na de oorlog weer op te bouwen’. Denk aan een Oekraïense krijgsgevangene die thuis zoiets schrijft en je begint te beseffen hoezeer Schuman gericht was op het evangelie.
Wonder
Toen zijn politieke carrière hem later in de internationale schijnwerpers zette, schreef een Zwitserse krant over hem dat hij een zeer ongebruikelijke Franse politicus was: noch een rokkenjager, noch arrogant!
Zijn houding van vergeving en verzoening maakte de start van het Europese integratieproces mogelijk. Velen zouden dat een wonder noemen, dat een ongekende periode van Europese vrede zou inluiden, die oorlog twee hele generaties lang ondenkbaar maakte – tot Poetins ‘speciale militaire operatie’ vorig jaar.
Of dat wel of niet voldoet aan de Vaticaanse definitie van wonder, durf ik niet te zeggen. Als er echter een of ander wonder wordt vastgesteld, is Eerwaarde Schuman op weg naar zaligverklaring.
En hier komt het moeilijke deel.
Nu moet er nog een tweede wonder worden goedgekeurd, iets dat na de zaligverklaring in antwoord op gebed is gebeurd. Als de Heilige Vader dit erkent, kan hij het decreet van heiligverklaring goedkeuren, wat leidt tot een ceremonie waarbij de Eerwaarde een Heilige wordt.
Persoonlijk zal ik zeer geïnteresseerd zijn hoe het Vaticaan deze volgende fasen van het proces uitvoert. Of Robert Schuman zich nu wel of niet aansluit bij de 10.000 officiële heiligen, ik durf wel te stellen dat zijn nederige leven en werk van dienstbaarheid voor het algemeen belang voor mij persoonlijk enorm inspirerend zijn geweest sinds ik zijn verhaal dertig jaar geleden voor het eerst hoorde.
Hij verdient het om deze week herdacht te worden door katholiek en protestant, gelovige en ongelovige gelijk.
Tot volgende week,
