De afgelopen driehonderdvijfenzestig dagen waren een jaar van acuut lijden voor meer dan 40 miljoen Oekraïners.
Natuurlijk begon hun lijden niet op 24 februari. Oekraïners worden al eeuwenlang geteisterd door meedogenloos Kremlin-beleid, met name Stalins pogingen om de natie in de jaren dertig uit te hongeren. Met de illegale annexatie van de Krim door Poetin in 2014 en de bezetting van de oostelijke gebieden werd een nieuw hoofdstuk geopend in een lange geschiedenis van agressie tegen Oekraïners, met tot een jaar geleden meer dan 14.000 burgerslachtoffers en militairen. Het verschil met Stalin was Poetins goedkeuring van geweld in naam van het orthodoxe christendom.
Volgens sommige schattingen zijn het afgelopen jaar minstens 13.000 Oekraïense soldaten gedood en zijn er tot 100.000 burgers omgekomen. Het is een schrale troost om deze cijfers te vergelijken met de veel hogere Russische slachtoffers van 200.000 doden of gewonden, die de hardvochtige minachting van het Kremlin voor het leven, Russisch of Oekraïens, blootleggen. Miljoenen aan beide kanten van het conflict zijn beroofd; levens, gezinnen en toekomsten op hun kop.
Zo’n 14 miljoen Oekraïners zijn hun huizen ontvlucht – ruim over de hele bevolking van België! Terwijl meer dan een derde in andere delen van Oekraïne is gebleven, hebben de meesten hun toevlucht, tijdelijk of langdurig, gevonden in andere landen in de hele wereld. Het is echt een jaar van ontwrichting en pijn geweest.
YWAM-collega Ira Kapitonova houdt dagelijks een dagboek bij met verslagen ter plekke uit Kiev. Op de gedenkdag van gisteren schreef ze: We hebben zoveel pijn gezien in het afgelopen jaar, maar we weten dat er nog meer maanden van deze pijn voor ons liggen. We hebben nu geen illusies over de aard van onze vijand en hebben geen valse hoop voor zijn menselijkheid.
Genade
Maar naast het lijden ziet Ira ook Gods genade. Zoals een vriend haar vertelde: “De kosten zijn onbeschrijfelijk gruwelijk. Maar we hebben ook zoveel gewonnen. Kracht, eenheid, hoop en afhankelijkheid van God. Liefde voor de Oekraïense taal. Ontwaakte kerken en mensen hongerig naar God. Een land vol vrijwilligers. Ongelooflijke steun en vriendschap van onze buren in Europa en een groot deel van de rest van de wereld. Een nieuwe openheid, steun en bereidheid om voor elkaar op te offeren. Dankbaarheid voor kleine dingen. Talloze herinneringen aan de eeuwigheid en wat echt belangrijk is.”
Het dramatische mislukken van de verrassende Russische invasie om Kiev in te nemen, president Zelensky te neutraliseren en een marionettenregering te installeren, wordt door velen gezien als echt goddelijke genade. Zelensky’s transformatie van een komiek in een wereldwijd bewonderde, inspirerende, resolute president van Churchilliaanse status in oorlogstijd is een geschenk uit de hemel geweest.
Gisteravond, in een speciale Schuman Talk ter gelegenheid van de gedenkdag van de Russische invasie, sprak de in Kiev wonende predikant Yuriy Kulakevych over de spirituele dimensie van het afgelopen jaar. Poetin heeft de Oekraïners als een natie verenigd, zei hij, waardoor ze wanhopig op zoek waren naar God. Mannen die alleen met Kerstmis naar de kerk gingen of wanneer hun kinderen in een kerkelijk toneelstuk optraden, brachten nu gretig hun hele gezin naar de eredienst. Hoewel veel kerkgebouwen door de oorlog zijn beschadigd, zegt Yuriy dat er veel nieuwe kerken zijn gesticht en dat het kerkbezoek is gegroeid. Grote aantallen Oekraïners worden gelovigen. Soldaten, vrijgelaten krijgsgevangenen en zelfs een militaire topofficier, zei Yuriy, spreken openlijk over Gods genade en tussenkomst op het slagveld en in gevangenkampen.
Vernieuwing
Na zeventig jaar atheïstische regering heeft Oekraïne naast zijn sociaal-politieke ontwaking ook een spirituele vernieuwing doorgemaakt, wat heeft geleid tot een nieuw gevoel van nationale identiteit en aanvaarding van de verantwoordelijkheid voor de eigen toekomst. Yuriy legde uit hoe de Oranje Revolutie van 2004, gevolgd door de Euromaidan-revolutie van 2014, een grote invloed heeft gehad op de manier waarop Oekraïners zichzelf en hun nationale identiteit zagen. Kerken van orthodox tot pinkstergemeente waren nauw betrokken bij deze gebeurtenissen en zetten gebedstenten op op het Maidanplein met priesters en predikanten die samen baden voor een constante stroom van zoekers. De kerk en het leger waren nu de twee meest vertrouwde instellingen in het land, zei Yuriy.
De protesten dienden als een nationaal ontwaken, bevestigden de democratische geloofsbrieven van Oekraïne en zetten het land op een pad dat totaal tegengesteld is aan het toenemende autoritarisme van het Rusland van Vladimir Poetin. In de zeventien jaar sinds de Oranje Revolutie heeft Oekraïne acht nationale verkiezingen uitgebracht, vrij van de routinematige politieke onderdrukking en stemfraude die elders in de voormalige USSR gebruikelijk was.
Aan de vooravond van de gedenkdag schreef Ira: ‘Als ik vanavond naar bed ga, ben ik verrast hoe anders mijn gevoelens zijn dan een jaar geleden. De angst, wreedheid en oorlog hebben ons verlangen om te blijven leven niet gedood. En dit is al een overwinning op zich.’
Vervolgens citeerde ze de woorden van Paulus: We worden in alle opzichten gekweld, maar niet verpletterd; perplex, maar niet tot wanhoop gedreven; vervolgd, maar niet verlaten; neergeslagen, maar niet vernietigd… Want deze lichte, tijdelijke verdrukking bereidt ons voor op een eeuwig gewicht van heerlijkheid, die alle vergelijking te boven gaat (2 Kor. 4:8-9, 17).
Tot volgende week,
