De geluiden van de voorbereidingen op de Pride Parade in Amsterdam stegen van vijf verdiepingen lager naar ons op. Op de laatste dag van de Masterclass in Europese Studies hadden we ons op zaterdagochtend in de gebedstoren van de YWAM faciliteit De Poort verzameld.
Terwijl we uitkeken over de prachtige skyline die ons omringde, konden we een bos van kerktorens zien uitstijgen boven het stadscentrum die, heel uniek, wolkenkrabbers naar de buitenwijken verbant. Maar de torens en koepels van de Oosterkerk, de Moses en Aaronkerk, de Zuiderkerk, de Westerkerk, Oudekerk, St Nicolaaskerk en Noorderkerk leken voor de menigte Amsterdammers die plekken innamen om de parade te bekijken ter vergeefs naar de hemelen te wijzen.
Beneden ons voer een flottielje van oranje opblaasbare reddingsboten de haven over naar de kanaalingang om hun posities langs de route in te nemen, die snel gevolgd werd door een processie van iets van 80 boten, aken en pontons. Kleurrijke banieren op vlaggenstokken wapperden met het ene overheersende woord, ‘Pride’. In een poging om deelname van ‘hetero’s’ te stimuleren, is de ‘Gay’ weggelaten.
Terug in de gebedstoren hadden we juist onze laatste devotionele sessie waarin we de paradoxen van het evangelie onderzochten: van de Drie-eenheid, van de mensheid, van het kruis en nu van het Koninkrijk van God – die ‘al hier is… maar nog niet’.
Terwijl we het masterclass thema van ‘met paradox leven’ volgden, hebben we meer paradoxen in de levens van prominente voormalige inwoners van Amsterdam geïdentificeerd, waaronder Rembrandt van Rijn, Vincent van Gogh en Abraham Kuyper, die in toekomstige weekly words zullen worden onderzocht.
Tolerantie
Onze inwonende professor, Evert van de Poll, had de paradox van Europa uitgelegd als het continent dat het meeste aan het Evangelie is blootgesteld in tijd en in intensiteit, maar meer recentelijk ook gevormd door het verlaten van het evangelie.
Ons panoramisch uitzicht van de toren leek Evert zijn these te bevestigen. Amsterdam was een stad die erg door de Bijbel en zijn boodschap gevormd was, zoals we tijdens een wandeling door het stadcentrum, langs de gebouwen van voormalige kloosters die eens een volle derde van de binnenstad uitmaakte en voorzagen de stad van sociale voorzieningen. Veel van de keistenen die we zagen droegen nog Bijbelse boodschappen en thema’s, waaronder een die zegt ‘God is mijn vesting’, die nu een façade deelt met het neon-verlichte bord, Erotic Museum.
De paradox van de stad kan het duidelijkst gezien worden op de Wallen, waar wellicht meer kerken en Christelijke outreachbedieningen te vinden zijn dan in enige andere vierkante kilometer van het Nederlandse territorium.
Amsterdams reputatie als de meest liberale stad van de wereld, wat door de parade van de dag onderstreept wordt, zou paradoxaal genoeg naar de invloed van de Bijbel getraceerd kunnen worden. De lange traditie van tolerantie van de stad ontstond lang voor de Verlichting, die gewoonlijk wordt gezien als de bron van de hedendaagse tolerantie. Willem van Oranje kwam op voor de vrijheid van meningsuiting, geweten, en godsdienst in de strijd tegen de Spaanse onderdrukking, beïnvloed door Erasmus, de Bijbelvertaler die door de Broeders van het Gemene Leven was onderwezen. De pelgrimvaders, de Christelijke onderwijzer Jan Amos Comenius, de Baptist-stichters John Smyth en Thomas Helwys, en veel anderen vonden hun toevlucht in Amsterdam als een plaats van tolerantie en vrije meningsuiting. Helwys was de eerste die, geïnspireerd door de Bijbel, in het Engels over mensenrechten en gewetensvrijheid schreef.
Oude Vrouw
Één persoon die meer dan iemand anders de paradox van vrijheid op de Wallen begreep was Majoor Alida Bosshardt van het Leger des Heils, Nederland’s ‘Moeder Theresa’. We kwamen langs een brug die naar haar genoemd is en het beeld ter ere van haar waar we naast haar bronzen beeltenis op een bankje konden zitten waar haar levensmotto in gegraveerd was: ‘God dienen is mensen dienen en mensen dienen is God dienen.’
Om ons te helpen te leren over haar, onze laatste ‘paradox profiel’, sloot voormalige YWAM collega Nelleke Bosshardt zich bij ons in de gebedstoren aan. Ze vertelde verhalen over haar tante die compromisloos bleef in haar standpunt over het evangelie zelfs toen ze een nationaal icoon werd. Maar ze bleef ook onbevooroordeeld en was zich altijd bewust dat, behalve door God’s genade, zij onder de ongelukkigen had kunnen vallen die ze probeerde te helpen.
De paradox van de ‘majoor’ was dat deze oude vrouw die in een ouderwets 19de-eeuwse uniform het evangelie onder de prostituees belichaamde en het boegbeeld van liefde werd op de Wallen. Haar begrafenis van tien jaar geleden werd landelijk uitgezonden. Haar mede-Amsterdammers verkozen haar tot ‘Grootste Amsterdammer aller tijden’ – boven de Rembrandts en de Johan Cruijf’s!
Later, terwijl ik de rauwe, carnaval-achtige parade en haar toeschouwers bekeek, vroeg ik mijzelf af waarom welke stad dan ook trots zou moeten zijn op een parade waar genitaliën blijkbaar publiekelijk gevierd moeten worden en het hebben van fallische heliumballonnen blijkbaar ‘cool’ is.
Mijn gedachten keerden terug naar de ‘majoor’ die de paradoxale werkelijkheid van het leven aanvaarde en weigerde te oordelen en onopvallend volhardde in het praktisch liefhebben van mensen.
Tot volgende week,
