De afschuwelijke uitbarsting van geweld tussen Hamas en Israël deze week is een uitdaging voor alle volgelingen van Jezus om niet te vervallen in voorspelbare reacties: aan de ene kant blinde steun voor alles wat Israël doet en aan de andere kant een algemene veroordeling van en angst voor alle moslims in het algemeen.
Een groot deel van de wereld veroordeelt de Hamas-aanvallen terecht en staat achter het recht op zelfverdediging van Israël. Toch lijkt de onmiddellijke reactie van Israël op wat we juist gewend zijn van het Rusland van Poetin. De blokkade van de Gazastrook heeft veel van de twee miljoen inwoners van voedsel, water en elektriciteit afgesneden en heeft geleid tot meer dan 2000 doden, onder wie VN-medewerkers, paramedici en journalisten.
Veel Europese christenen zijn na islamitische terreuraanslagen vatbaar voor toenemende islamofobie. Ze hebben gestemd op extreemrechtse populistische partijen die zich richten op de vermeende dreiging van de islamisering van Europa. Ik heb al eerder geschreven over zulke politici die halve waarheden en angst zaaien.
Toch moeten we als reactie op de huidige internationale spanningen weerstand bieden aan de polarisatie tussen de religieuze gemeenschappen in onze steden.
Afgelopen week hadden we toevallig een driedaagse intensieve studie in ons masterprogramma missionair leiderschap en Europese studies. ‘Islam’ was een van de seculiere, politieke en religieuze uitdagingen en kansen in het Europa van vandaag waarop we ons richtten. Gastdocent was dr. Bert de Ruiter, die het netwerk van bedieningen aan moslims in Europe van de Europese Evangelische Alliantie faciliteert.
Bert en zijn vrouw Jenny zijn gepassioneerde bruggenbouwers tussen christenen en gelovigen van andere religies, met name de islam – zowel individuen als instellingen (kerken, moskeeën, synagogen en tempels). Bert ziet dat christenen en moslims vaak in dezelfde stad, buurt of straat wonen, maar niet noodzakelijkerwijs met elkaar omgaan. Een gemiddelde christen gaat niet vanzelfsprekend om met moslims. En omgekeerd evenmin. We vermijden elkaar eerder dan dat we elkaar opzoeken. Hij moedigt kerken en moskeeën, maar ook individuele christenen en moslims aan om elkaar te ontmoeten, met elkaar om te gaan en betrokken te raken bij elkaars leven.
Hij heeft een boek geschreven en een cursus (online beschikbaar), beide onder de titel Sharing Lives, die hij en Jenny in hun eigen leven modelleren. Onlangs waren mijn vrouw en ik uitgenodigd op hun veertigjarig huwelijksfeest, samen met hun familie en goede vrienden, onder wie een flink aantal moslims.
Anne van der Bijl zei altijd: ‘Als wij niet naar de volken gaan, zal God hen naar ons toe brengen.’ In de soevereiniteit van God, zo stelt Bert, zijn moslims in Europa om hier te blijven. In plaats van hen als een bedreiging te zien, betoogt hij, zouden we de kans moeten zien om moslims te helpen het ware christendom te begrijpen; om de muren van vijandigheid af te breken die eeuwenlang zijn opgetrokken tussen christendom en islam; om moslims de weg van het kruis te laten zien, de weg van genade en onvoorwaardelijke liefde; om hen die op zoek zijn naar de waarheid die ze in de islam niet vinden, welkom te heten en hen tot geloof in Christus te zien komen.
Op de aanwezigheid van moslims onder ons moeten we volgens Bert reageren met:
- een bewogen hart: Paulus zei tegen de Tessalonicenzen (1 Thess. 2:8): ‘We hielden zoveel van jullie dat we er verheugd over waren om jullie niet alleen te laten delen in Gods evangelie, maar ook in ons eigen leven.’
- een geïnformeerde geest: We moeten weten wie onze moslimburen zijn, waar ze vandaan komen, wat hun dromen, aspiraties, angsten en zorgen zijn.
- een betrokken hand: Op allerlei praktische manieren kunnen we bij moslims langszij komen: taal, werk, huisvesting enz. Ze kunnen bondgenoten worden in de aanpak van problemen in onze stad of buurt, tegen sociale misstanden (zoals abortus, drugsmisbruik, criminaliteit).
- een tong om te getuigen: Als we eenmaal met bewogenheid geïnformeerd en betrokken zijn, zullen we mogelijkheden vinden om van Jezus te getuigen in woorden die handen en voeten krijgen in het dagelijks leven.
Bert heeft geholpen bij het opzetten van verschillende interreligieuze netwerken in Nederland. Namens een Amsterdams netwerk heeft hij de volgende publieke verklaring opgesteld als reactie op de gebeurtenissen in Israël, afgelopen week:
Het Interreligieus Netwerk Amsterdam-Centrum, een netwerk van kerken, moskeeën en synagogen in Amsterdam stadsdeel Centrum, heeft met afschuw kennis genomen van de opgelaaide strijd tussen Hamas en Israël, met vele doden, gewonden en verwoestingen tot gevolg. We nemen afstand van de wreedheden die samenlevingen kapot maken en de wraakzucht die het geweld oproept. We leven mee met alle slachtoffers, Joden én Palestijnen, en bidden in onze gemeenschappen van kerken en moskeeën, voor vrede en verzoening, niet alleen in het Midden-Oosten, maar ook elders in de wereld.
We belijden dat vrede en gerechtigheid tot de essentiële waarden van ons geloof behoren. Daarom werken we als religieuze gemeenschappen in Amsterdam Centrum samen om te voorkomen dat internationale spanningen de harmonieuze relaties die wij in Amsterdam Centrum aan het opbouwen zijn, ons van elkaar vervreemden. Mochten er mensen zijn die behoefte hebben aan een moment van stilte, of troost, of gebed, schroom dan niet om langs te komen bij een van de kerken, synagogen of moskeeën in Amsterdam Centrum.
Hoe kunnen wij vredestichters en bruggenbouwers zijn in onze buurt?
Tot volgende week,
