Saamhorigheid

november 2, 2020

Voor velen onopgemerkt voorbijgegaan tegen de ‘horror’-achtergrond van halloween, wereldwijde pandemie, Amerikaanse verkiezingen en een dreigende no-deal Brexit was de herdenking van de Hervormersdag op 31 oktober.

Want op deze dag in 1517, ‘Hallowed Eve’ (vandaar Halloween ) op de kerkkalender, de vooravond van Allerheiligen, plaatste de hervormer Maarten Luther zijn 95 stellingen waarin hij protesteerde tegen ‘onbijbelse’ kerkpraktijken zoals de verkoop van ‘aflaten’ – pauselijke gratie – voor overleden zielen.  

Ter gelegenheid van deze dag hield de Protestantse Kerk van Nederland ( PKN ) een online Petrusfestival in Den Haag met een lezing over het onderwerp: ‘ Wat is een goed leven? 

Spreker was niemand minder dan Mark Rutte, inmiddels ruim tien jaar premier van Nederland. Wat betekende de kerk voor ons in deze moeilijke dagen? vroeg hij, en hij antwoordde met het woord: ‘ Saamhorigheid’. Wat telde echt in het leven? hij ging verder. Niet ‘meer, meer, meer’ of ‘ik, ik, ik’ maar saamhorigheid , ‘aan anderen doen wat je wilt dat ze aan jou doen’.

Bij het lezen van Paulus ‘woorden uit Romeinen 12 definieerde Rutte het goede leven als leven in dienst van de wil van God -‘ zijn goede, welgevallige en volmaakte wil ‘- en niet in overeenstemming zijn met het patroon van deze wereld. Met andere woorden, zei hij, niet meegaan met de menigte, zoals ook Luther illustreerde die voor zijn overtuigingen opkwam.

De coronacrisis had ons geconfronteerd met onze kleinheid, gaf de premier toe, daarbij verwijzend naar een vissersgebed dat John F. Kennedy in de  Oval Office had opgehangen: ‘O God, uw zee is zo groot en mijn boot is zo klein.’ Daarom hadden we elkaar en de kerk nodig, benadrukte hij. Want in de kerk waren we niet alleen, we waren samen. En dat was iets wat we niet vaak genoeg konden horen. 

Saamhorigheid, verbondenheid, solidariteit: dit zijn woorden die we moeten omarmen in een week waarin we het resultaat horen van een presidentiële campagne die helaas gekenmerkt wordt door scherpe polarisatie.

Tien hoofden, honderd armen
Een politicus op de kansel is niets nieuws voor Nederland. Noch een predikant in het parlement. Precies honderd jaar geleden herdachten de Nederlanders het overlijden van hun (toen) beroemdste landgenoot, in 1906 verkozen tot meest populaire Nederlander. Hij was zowel een predikant die een nieuwe denominatie stichtte, als een politicus die de eerste moderne politieke partij in Nederland leidde en in 1901-1905 premier was.

De meeste Nederlanders weten tegenwoordig weinig of niets van deze man die ook pedagoog was, de Vrije Universiteit oprichtte en vijftig jaar lang redacteur van een krant, zelfs tijdens zijn premierschap! Hij was, in de woorden van een rivaliserende redacteur, een man met ’tien hoofden en honderd armen’.

Hij was ook een filosoof, de vader van het christelijke wereldbeeld. En ondanks het feit dat hij soms omstreden, polariserend en op de spits drijvend was, heeft hij ons nog steeds veel te leren over het aangaan van de uitdagingen van de 21e eeuw. 

Hij was Abraham Kuyper, in sommige kringen beroemd als theoloog van de heerschappij van Christus, die verklaarde: ‘ Er is geen vierkante centimeter menselijk leven waar Christus, die soeverein is over alles, niet zegt: “Van mij!”‘.  

Drie kansen
Ter gelegenheid van dit honderdjarig bestaan werken we in het Schuman Centrum samen met boekhandel / galerie Look Up op de begane grond van ons pand aan de Prins Hendrikkade 50 in het centrum van Amsterdam aan een fototentoonstelling over Kuyper’s Amsterdam .
Kuyper woonde zelf twintig jaar aan onze weg aan de Prins Hendrikkade 173, waar hij talloze boeken en artikelen schreef waarin hij miljoenen mensen disciplineerde over de betekenis van het evangelie voor de Nederlandse samenleving. Hij liep bijna dagelijks langs ons gebouw op weg naar het redactie of de Nieuwe Kerk in de buurt.

Aanstaande zaterdag 7 november, 20.00 uur , zal ik online een geïllustreerde lezing houden in Look Up over Kuyper, met de vraag ‘wie was deze controversiële figuur en wat is zijn relevantie vandaag?’ Kijk hier .

Ook op woensdag 11 november, 20.00 uur , vertelt Johan Snel, in het Nederlands, ons over zijn nieuwe boek, De zeven levens van Abraham Kuyper, in een online presentatie van de boekwinkel. Kijk hier .

Maar wacht! Er is meer. Op de achtergrond blijven de grillige Brexit-handelsbesprekingen tussen het VK en de EU  doorgaan vóór de cruciale deadline van 31 december, in afwachting van de noodlottige uitkomst van de Amerikaanse verkiezingen. Toch heeft de Brexit in Groot-Brittannië een potentieel gezonde discussie op gang gebracht over nationale identiteit en de rol die kerken kunnen spelen, ongeëvenaard elders in Europa. 

Een waardevolle bijdrage aan deze discussie is een pas verschenen boek over ‘The future of Brexit Britain’. Co-editor is Jonathan Chaplin, hoofdspreker op het State of Europe Forum in Amsterdam in 2016, weken voor het Brexit-referendum. Hij zal zijn belangrijkste inzichten als gast delen tijdens onze volgende Schuman Talk , op maandag 9 november, 18.00 uur. 

Het draait allemaal om saamhorigheid. Doe met ons mee!

Tot volgende week, 




Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *